طراحی مسیرهای بلند در شبکه اتوبوسرانی شهر اصفهان

کلان شهر اصفهان از نظر جمعیتی سومین کلان شهر کشور ایران محسوب می شود. رشد جمعیت سال های اخیر اصفهان و وجود آثار تاریخی و فرهنگی در هسته مرکزی آن که محدودیت هایی در ساخت خیابان ها ایجاد کرده و تقاضای روز افزون برای خدمات حمل و نقلی همراه با عدم کفایت سطح خیابان ها جهت پاسخگویی به این تقاضا باعث بروز مشکلات و معضلات حمل و نقلی و ترافیک در سطح این شهر شده است. لذا باید از شبکه خیابانی شهر اصفهان در جهت حمل و نقل مسافر به صورت بهینه استفاده نمود. یکی از راهکارهای مهم برای حل مسأله حمل و نقل و ترافیک شهر اصفهان، بهبود وضعیت حمل و نقل عمومی در سطح این شهر می باشد. گرچه شبکه اتوبوسرانی اصفهان با 1365 دستگاه اتوبوس ملکی و 200 دستگاه اتوبوس واگذار شده به بخش خصوصی، 98 خط ملکی و خصوصی و بیش از 2000 کیلومتر پوشش خطی همراه با جابجایی روزانه بیش از 900000 نفر در سطح شهر، در حال ارائه خدمت به شهروندان است اما میزان سهم نسبی این گونه حمل و نقلی در جابجایی مسافرین شهر بسیار کم می باشد. بهبود شبکه اتوبوسرانی اصفهان می تواند باعث جذب مسافرین از دیگر گونه های حمل و نقلی به آن شود. یکی از راه های بهبود شبکه اتوبوسرانی، کاهش تعداد انتقالات (سوار و پیاده شدن) مسافرین می باشد. طراحی مسیرهای مناسب بلند در شبکه اتوبوسرانی می تواند تعداد انتقالات را کاهش دهد و باعث بهبود عملکرد شبکه اتوبوسرانی از دیدگاه مسافرین و جذب آن ها به شبکه شود. همچنین این طراحی می تواند سبب کاهش تعداد مسافرین سوار و پیاده شده در میادین شلوغ شهر که به عنوان پایانه مورد استفاده قرار می گیرند، گردد. در این تحقیق، ابتدا جهت تعیین کریدورها و مسیرهای اصلی کاندید برای طراحی مسیرهای بلند در شبکه اتوبوسرانی شهر اصفهان، نقشه های تمایل به حرکت طولانی برد مردم شهر اصفهان به کمک نرم افزارهای emme3 و enif ساخته شده است. برای ساخت این نقشه ها سه گام مد نظر قرار گرفته است که عبارتند از: (1)ساخت شبکه تمایل به حرکت؛ (2)ساخت فایل تقاضای سفر و (3)تخصیص تقاضای سفر به شبکه تمایل به حرکت و ایجاد نقشه تمایل به حرکت. سپس با استفاده از نقشه های تمایل به حرکت طولانی برد مردم شهر اصفهان همراه با مد نظر قرار دادن یک سری فروض خاص جهت طراحی و همچنین نظرات کارشناسان و خبرگان حمل و نقل شهر سه مسیر بلند با ادغام مسیرهای موجود پیشنهاد شده است. پس از آن شبکه اتوبوسرانی بر اساس هر یک از مسیرهای پیشنهادی اصلاح شده است. جهت ارزیابی مسیرهای پیشنهادی، به کمک آخرین اطلاعات موجود در معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری اصفهان یک سناریوی پایه بر مبنای شبکه فعلی اتوبوسرانی در شهر اصفهان و سناریوهای دیگری برای هر یک از مسیرهای جدید ساخته شد و به کمک نرم افزار تخصیص ترافیک (prog assign)، وضع موجود و وضع پیشنهادی مقایسه گردید. نتایج حاصل از ارزیابی این مسیرها که بهبود در معیارهای زمان توقف در ایستگاه، کل زمان سفر مسیر، سرعت وسیله، سرفاصله زمانی، تعداد مسافرین سوار شده، مسافر- کیلومتر و سرعت حرکت مسافر را نشان می دهد حاکی از موثر بودن طراحی مسیرهای بلند در شبکه اتوبوسرانی شهر اصفهان و بهبود عملکرد این شبکه می باشد.