اثرات محلول پاشی آترازین به عنوان ماده ی ضد تعرق در مراحل رشدی متفاوت بر عملکرد و تولید روغن در گیاه گلرنگ (carthamus tinctorius l.) در شرایط دیم

خشکی موجب کاهش درصد روغن و همچنین عملکرد دانه در مراحل حساس به تنش خشکی در گلرنگ می گردد که برای مقابله با آن، مواد ضد تعرق (آترازین) پتانسیل کاهش اثر تنش خشکی را از خود نشان داده اند. به منظور، امکان افزایش میزان روغن گیاه گلرنگ توسط محلول پاشی ماده ضد تعرق آترازین در شرایط دیم مورد بررسی قرار گرفت. در این آزمایش محلول پاشی آترازین در سه مرحله فنولوژیکی (ساقه روی، گلدهی و دانه بندی) و مقدار آترازین (صفر یا شاهد، 80، 120 و 160 گرم ماده موثره در هکتار) استفاده شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. نتایج حاصل نشان داد که محلول پاشی آترازین از طرفی با افزایش محتوای نسبی آب، هدایت مزوفیلی و سرعت فتوسنتز و از طرف دیگر با کاهش دمای کانوپی نسبت به شاهد موجب تقلیل اثر تنش خشکی شد و محافظت علیه تنش خشکی را بهبود بخشید. با توجه به نتایج، استفاده از ماده ی ضد تعرق آترازین در تمامی مراحل زمانی محلول پاشی تأثیر معنی داری بر صفات فیزیولوژیکی، زارعی و عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ رقم سینا نشان داد. با توجه به مقایسات میانگین و روابط بین صفات مشخص شد که انتخاب مقدار محلول پاشی مناسب، تأثیر زیادی در افزایش هر یک از صفات فیزیولوژیکی و زراعی دارد. به طوری که محلول پاشی 120 گرم ماده موثره در هکتار آترازین با ایجاد شرایط مناسب، باعث افزایش عملکرد نسبت به شرایط تنش در کاشت دیم، شد. محلول پاشی آترازین در مرحله گلدهی گلرنگ رقم سینا موجب بهبود فاکتورهای کنترل کننده فتوسنتز، عملکرد روغن، عملکرد دانه و اجزای عملکرد شد. محلول پاشی با مقدار 160 گرم ماده موثره در هکتار نه تنها موجب بهبود رشد نشد بلکه به عنوان یک عامل جلوگیری کننده رشد عمل نمود. با توجه به نتایج بدست آمده در این آزمایش، مناسب ترین زمان جهت محلول پاشی آترازین برای حصول عملکرد و تولید روغن بالا در رقم سینا، در مرحله گلدهی با مقدار 120 گرم ماده موثره در هکتار به دست آمد. واژه های کلیدی: گلرنگ، آترازین، فتوسنتز، تنش خشکی، تبادلات گازی، محلول پاشی، عملکرد روغن.