بررسی بیوسیستماتیک گونه های زیرجنس chameasyce از جنس euphorbia (euphorbiceae) در ایران

جنس فرفیون(euphorbia) دومین جنس بزرگ بعد از جنس گون (astragalus) و بزرگترین جنس در تیره فرفیون، با بیش از 2200 گونه بوده و در سرتاسر جهان به استثنای مناطق قطبی پراکنش دارد. زیرجنس chamaesyce گروهی درون euphorbia است که تا به امروز یک تاریخ تاکسونومیک پیچیده داشته است. ابتدا به عنوان جنس anisophyllum، سپس به عنوان زیرجنس chamaesyce شناخته شد. اما در عین حال برخی نویسندگان این گروه را همچنان به عنوان بخش anisophyllum در نظر می گرفتند. همچنین برخی از محققین chamaesyce را به عنوان یک جنس مجزا در نظر گرفته اند. این زیرجنس در ایران دارای 8 گونه می باشد که این گونه ها در این پژوهش از دیدگاه های ریخت شناسی، ریزریخت شناسی، تشریحی، کروموزومی و گرده شناسی مورد ارزیابی قرار گرفتند. در آنالیزهای آماری و مشاهدات صفات ریخت شناسی و ریزریخت شناسی، صفاتی با پلی مورفیسم پایین برای استفاده در کلید شناسایی از سایر صفات جدا شدند. مطالعات تشریحی شامل برش عرضی برگ و بررسی اپیدرم های پشتی و شکمی بود. صفت آناتومیکی متمایزکننده گونه های زیرجنس chamaesyce از سایر گونه های جنس فرفیون وجود غلاف آوندی کرانز حول سیستم آوندی می باشد. براساس نوع دیواره سلول های اپیدرم پشتی، گونه های این زیرجنس به سه دسته تقسیم می شوند: دیواره زیگزاگی، دیواره موجی و دیواره نوع حدواسط (موجی- زیگزاگی). مطالعات کروموزومی در 6 گونه به نتیجه رسیده و عدد کروموزومی 1 گونه، 2n=32 در e. indica برای اولین بار در جهان و عدد کروموزومی 4 گونه دیگر برای اولین بار در ایران گزارش شدند. تقارن کاریوتایپ با استفاده از فاکتورهایی نظیر tf%، s% و d.r.l و نیز جدول دو طرفه استبینز تعیین شد و مطابق یافته ها گونه های مطالعه شده در گروه های 1a و 1b قرار گرفتند. در مطالعات گرده شناسی براساس نسبت p/e سه نوع دانه گر ه شناسایی شد: oblate spheroidal، prolate spheroidal و subprolate. بررسی های sem از سطح اگزین کمابیش در تمامی گونه ها تنها تزیینات ریزمشبک را نشان داد.