مدیریت زمان و برنامه ریزی در نهج البلاغه در قلمرو تکامل اخلاقی انسان

چکیده بشر از دیرباز در اندیشه ی استفاده ی بهینه و حداکثری، از منابع قابل دسترس خود بوده است. یکی از این منابع که همگان بر محدود بودن آن اذعان دارند، «زمان» می باشد، که گذشت حتی یک لحظه و ثانیه ی آن قابل جبران نیست. از آن جا که از نظر اسلام، هدف از خلقت انسان، رسیدن به سعادت و کمال است و هر انسانی فرصت محدودی در اختیار دارد تا به این هدف دست یابد و اصولاً تمامی هدف-ها در چهارچوب زمان قابل تعریف هستند؛ از همان ابتدا نیاز به روشی که بتواند در کوتاه-ترین زمان ممکن، این هدف را محقق سازد، احساس می شد که در زمان معاصر با نام مدیریت زمان، مطرح گردید؛ لیکن از آن جا که فطرت کمال طلب انسان، رسیدن به اهداف مادی و محدود را برنمی تابد، و به افقی برتر که همان کمال اخلاقی و معنوی است، می-اندیشد، نگارنده را بر آن داشت تا به این موضوع، از نگاه دین بپردازد و تأثیر آن را در سعادت انسان مورد بررسی قرار دهد. روش تحقیق در این پژوهش، روشی توصیفی ـ تحلیلی، مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای است که تبیین سخنان حضرت علی علیه السلام برای تحلیل موضوع، ملاک اصلی است و در نهایت آن چه از کلام آن بزرگوار استنباط می شود، این است که مدیریت زمان، جایگاه مهمی در قلمرو تکامل اخلاقی انسان دارد، با این شرط که ثانیه ها و لحظات عمر خویش را در جهت کمال نهایی مدیریت کرده و دنیا را مقدمه و ابزاری برای آخرت تلقی کنیم؛ در این صورت است که فرصت محدود انسان، مفید و اثربخش خواهد بود. با توجه به این که مدیریت زمان، مستلزم فراگیری اصول و مهارت های آن و شناسایی آسیب ها و راه های برون رفت از آن است، نگارنده، این پژوهش را با نگاهی دینی و به صورت مشخص با محوریت نهج البلاغه، تدوین کرده تا همگان بدانند که منابع دینی ما از هر جهت غنی بوده و کلام علوی، محدود به هیچ عصر و زمانی نیست.