بررسی ژئوشیمیایی و سنگ شناسی دولومیت های موجود در سنگ های کرتاسه زیرین منطقه اصفهان

منطقه مورد مطالعه دراین پژوهش در محدوده ی جنوب، غرب و شمال اصفهان واقع شده است. دراین پژوهش به بررسی ژئوشیمیایی و سنگ شناسی دولومیت های کرتاسه زیرین پرداخته شده است. براساس مطالعات سنگ شناسی و ژئوشیمیایی پنج نوع دولومیت در برش های مورد مطالعه تشخیص داده شده است. نوع اول دولومیت های خیلی ریز- ریز بلور که در شرایط نزدیک به سطح زمین و در مراحل اولیه دیاژنز در پهنه های جزرومدی تا کولاب تشکیل شده اند. در این دولومیت ها مقادیر srبالا (2537پی پی ام) و )fe8861 پی پی ام) و mn(852 پی پی ام) پایین است. نوع دوم، دولومیت های ریز - متوسط بلور نیمه شکل دار تا بی شکل را شامل می شود که نسبت به نوع اول مقادیر آن ها srکمتر و برعکس مقادیر fe و mn آن-ها بیشتر است. این دولومیت ها به احتمال زیاد در مراحل اولیه دیاژنز تدفینی کم عمق تشکیل شده اند. نوع سوم شامل دولومیت های متوسط- درشت بلور شکل دار و نیمه شکل دار و واجد حواشی روشن و مراکز کدر هستند. این نوع دولومیت ها در مقایسه با دو نوع قبلی دارای fe و mn بیشتر و srکمتری هستند. آن ها احتمالا در شرایط تدفین بیشتر و از طریق دولومیتی شدن رسوبات آهکی قبلی و یا از تبلور دوباره دولومیت-های نوع اول و دوم تشکیل شده اند. دولومیت های متوسط درشت بلور پرکننده ی شکستگی ها و فضاهای خالی نوع چهارم از دولومیت های منطقه مطالعاتی را تشکیل می دهند. این دولومیت ها، احتمالا دراثر دیاژنز تاخیری و در طی تدفین متوسط در دمایی کمتر از 60 تا 80 درجه سانتی گراد تشکیل شده اند. دراین دولومیت ها مقادیر fe و mn به سمت مرکز حفرات و شکستگی ها افزایش می یابد. نوع پنجم، شامل دولومیت های درشت بلور زین اسبی پرکننده حفرات و شکستگی هستند. این دولومیت ها، در خلال دیاژنز تدفینی عمیق و در دمایی بالاتر از 60 تا 80 درجه سانتی گراد، در آخرین مرحله دیاژنز تشکیل شده اند. این نوع دولومیت ها، فقط در برش نجف آباد تشخیص داده شده اند و تشکیل آن ها به احتمال زیاد مرتبط با تکتونیک منطقه بوده است. علاوه بر دولومیت های مذکور دسته دیگری از دولومیت ها در برش های مورد مطالعه تشخیص داده شده اند که شامل دولومیت های ریز تا متوسط بلور شکل دار تا نیمه شکل دار هستند. این دولومیت ها، سیمان سنگ های آواری موجود در برش های مورد مطالعه را تشکیل داده اند. آن ها به احتمال قوی، از دولومیتی شدن سیمان آهکی موجود در بین دانه های سنگ های آواری یا از تجدید تبلور زمینه ی دولومیتی اولیه در مراحل آغازین دیاژنز حاصل شده اند. منیزیم مورد نیاز برای تشکیل انواع دولومیت ها به احتمال زیاد از آب دریا، لایه های شیلی لیاس که در زیر این دولومیت ها قرار گرفته اند، و یا از شورابه های حوضه ای تامین شده است. شواهد ژئوشیمیایی، بررسی مقادیر عناصر فرعی و اصلی و همچنین استوی شیومتری دولومیت ها حاکی از کاهش مقدار استرانسیم و افزایش مقادیر منگنز و آهن از دولومیت های نوع اول به دولومیت های نوع چهارم (پرکننده ی حفرات) است. دولومیت های خیلی ریز- ریزبلور (نوع اول) دارای بالاترین مقادیر استرانسیم و بالاترین استوی شیومتری هستند. بالابودن مقدار استرانسیم دردولومیت های خیلی ریز - ریزبلور احتمالاً دلیلی بر کانی-شناسی آراگونیتی کربنات های اولیه است، ضمن اینکه بالا بودن نسبت mg/ca در این دولومیت ها نیز تاییدی بر تشکیل آن ها از سیالاتی با شوری بالا می باشد.