پترولوژی و ژئوشیمی سنگ های آتشفشانی منطقه فنود(جنوب شرق بیرجند)شرق ایران

منطقه مورد مطالعه در 45 کیلومتری جنوب خاوری بیرجند و در مرز بین دو پهنه ساختاری سیستان و لوت قرار گرفته است. براساس داده های مندرج در نقشه زمین شناسی 250000/1 بیرجند، واحدهای سنگی منطقه مورد مطالعه به دو بخش واحدهای کرتاسه و اولیگوسن تقسیم می گردد. واحدهای منسوب به کرتاسه مرکب از واحدهای مجموعه افیولیتی و رخساره فلیش و واحدهای منسوب به اولیگوسن شامل آندزیت، تراکی آندزیت، پیروکسن آندزیت، بازالت تا اولیوین بازالت، همراه واحدهای آذر آواری (توف، برش و آگلومرا) می باشد.گدازه های آتشفشانی منطقه مود ترکیب بازالتی وگدازه های منطقه فنود ترکیب آندزیتی دارند. بافت غالب این سنگ ها پورفیری با زمینه میکرولیتی است. دیگر بافت های موجود شامل بافت میکرولیتی، گلومروپورفیری و اینترگرانولار و گاهی حفره ای می باشد. بافت های کانیایی شامل بافت غربالی و پوئی کلیتیک است. فراوان ترین کانی های موجود در سنگ های منطقه مود پلاژیوکلاز، کلینوپیروکسن و اولیوین و در نمونه های منطقه فنود پلاژیوکلاز، کلینوپیروکسن وکانیهای کدر به صورت کانی فرعی مشاهده شده است. در برخی نمونه ها پلاژیوکلازها متحمل دگرسانی از نوع کربناتی و آرژیلیکی شده و اولیوین ها ایدنگزیتی شده اند. سری ماگمایی، کالک آلکالن و درصد بالای sio2 و شواهد بافتی و نسبت های برخی از عناصر فرعی و اصلی نشان می دهد که سنگ های آتشفشانی مورد مطالعه، از نوع کوهزایی و حاشیه فعال قاره ای هستند. سنگ های آتشفشانی دارای نسبت بالایی از lree/hree، تهی شدگی در عناصر ti و nb و غنی شدگی در th نشان می دهند. وجود زینولیت های کلینوپیروکسنیت در نمونه های بازالت مود و همچنین بافت های غیرتعادلی (بافت غربالی، حاشیه های خورده شده، منطقه بندی نوسانی) در بلورهای پلاژیوکلاز و پیروکسن آندزیت فنود دیده می شود. خصوصیات ژئوشیمیایی نظیر ba/th در مقابل th/nb می تواند بیانگر تأثیر فرآیندهای آلودگی ماگمایی (آلودگی پوسته ای) و اختلاط ماگمایی در تکوین این واحدها باشد.