ارزیابی تنوع ژنتیکی توتون های تیپ ویرجینیا و تنباکو(nicotiana spp) بااستفاده از نشانگر ریزماهواره

چکیده جنس nicotiana شامل 64 گونه می باشد که دو گونه ی tabacum و rustica به صورت گسترده ای در جهان کشت می شوند. توتون تیپ ویرجینیا یا flue-cured tobacco از گونه ی tabacum و تنباکوهای بومی ایران از هر دو گونه ی tabacum و rustica می باشند. در این تحقیق تنوع ژنتیکی 72 ژنوتیپ توتون تیپ ویرجینیا و 13 ژنوتیپ تنباکوی بومی ایران که از مرکز تحقیقات توتون ارومیه تهیه شده بودند در پژوهشکده زیست فناوری ارومیه مورد بررسی قرار گرفتند. از 278 جفت آغازگر ssr تست شده روی توتون های تیپ ویرجینیا و تنباکو تنها 30 آغازگر توانستند چند شکلی dna بین ژنوتیپ ها را مشخص نمایند. با استفاده از 30 جفت آغازگر ssr انتخاب شده برای انگشت نگاری ژنوم توتون های تیپ ویرجینیا، 104 آلل تولید شد. میانگین تعداد آلل ها برای هر مکان 467/3، میانگین تعداد آللهای موثر 358/2 و هتروزیگوسیتی موردانتظار در دامنه ای از 29/0 تا 75/0 با میانگین 54/0 بود. ماتریس تشابه ژنتیکی برای توتون های تیپ ویرجینیا با استفاده از ضریب تشابه جاکارد تشکیل شد. تشابه ژنتیکی بین این ژنوتیپ ها که دامنه ای از 08/0 تا 84/0 را شامل می شد، تنوع ژنتیکی بالایی را بین ژنوتیپ ها نشان داد. تجزیه کلاستر به روش upgma انجام گرفت و همه ژنوتیپ ها به جز ژنوتیپ glustinusa rasht در 3 گروه مجزا قرار گرفتند. با توجه به فاصله ژنتیکی و دندروگرام حاصل، الگوی هتروتیک واضحی بین ژنوتیپ ها وجود داشت که امکان بهره گیری از هتروزیس در توتون آشکار می نماید. با انگشت نگاری ژنوم تنباکوهای ایرانی، 100 آلل در 30 مکان مورد بررسی شناسایی شد. میانگین تعداد آلل ها برای هر مکان 300/3، میانگین تعداد آلل های موثر 402/2 و هتروزیگوسیتی موردانتظار در دامنه ای از 219/0 تا 785/0 با میانگین 535/0 بود. ماتریس تشابه ژنتیکی برای ژنوتیپ های تنباکو با استفاده از ضریب تشابه جاکارد تشکیل شد. تشابه ژنتیکی بین این ژنوتیپ ها در دامنه 13/0 تا 60/0 بود. تجزیه کلاستر به روش upgma انجام گرفت و ژنوتیپ ها در 4 گروه مجزا قرار گرفتند که ژنوتیپ esfahani2 و borazjan به تنهایی و به ترتیب در گروه 4 و3 قرار گرفتند. با توجه به فاصله ژنتیکی و طبقه بندی دندروگرام به دلیل تنوع متوسط بین ژنوتیپ ها و بومی بودن ژنوتیپ ها باید در حفظ ژرم پلاسم این ژنوتیپ های بومی اقدامات اساسی انجام گیرد.