اسباب تملک اراضی در فقه امامیه و حقوق موضوعه ی ایران

مالکیت از موضوعات مهم اقتصادی است و هدف از جعل آن اعطای حقّ تصرف به مالک است. زمین در طی قرون و اعصار همواره یکی از اساسی ترین منابع تأمین ثروت بشر بوده و از این جهت، ایجاد و اکتساب مالکیت آن شایان توجه است. تحقیق حاضر تحت عنوان «اسباب تملّک اراضی در فقه امامیه و حقوق موضوعه ی ایران» در چهار فصل تنظیم شده است. در این تحقیق به روش توصیفی، تحلیلی و تطبیقی به موضوع اسباب مالکیت اراضی پرداخته می شود. از آن جا که در فقه امامیه و حقوق موضوعه ی ایران، اسباب تملّک اراضی به نحوی مستقل مورد بررسی قرار نگرفته است در این تحقیق سعی می شود که این اسباب از متون فقهی و قوانین استخراج شود و به صورت مدوّن درآید. با بررسی متون فقهی امامیه و قوانین موضوعه ی ایران، این نتیجه به دست می آید که مهم ترین اسباب تملّک اراضی برای اشخاص حقیقی، عقود به ویژه عقد بیع است. پس از عقود، شایع ترین سبب تملّک اراضی برای اشخاص حقیقی ارث است. برای اشخاص حقوقی عقد بیع و نص قوانین موضوعه از مهم ترین اسباب تملّک اراضی است. در مورد تملّک اراضی موات از طریق احیای آن ها، در قوانین موضوعه ی ایران تعارض آشکاری دیده می شود. بر پایه ی دیدگاه امامیه اغلب اراضی از انفال و در مالکیت دولت است.