تأثیر کودهای بیولوژیک، دامی و شیمیایی بر عملکرد کمی و کیفی آفتابگردان (helianthus annuus l.)

امروزه، با مطرح شدن کشاورزی پایدار و کاهش مصرف کودهای شیمیایی، استفاده از کودهای حیوانی و زیستی در بسیاری از مناطق دنیا گسترش یافته است. به منظور بررسی تأثیر کودهای بیولوژیک، دامی و شیمیایی بر عملکرد کمی و کیفی آفتابگردان (helianthus annuus l.) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1389 انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل 4 سطح کود اوره (50، 100، 150 و 200 کیلوگرم در هکتار)، 2 سطح کود دامی (0 و 30 تن در هکتار) و 2 سطح کود بیولوژیک نیتروکسین (تلقیح بذر و عدم تلقیح بذر) بود. نتایج نشان داد که مصرف کود های نیتروکسین و کود دامی باعث افزایش معنی دار قطر ساقه، وزن خشک ساقه؛ برگ و طبق، قطر طبق، ارتفاع، سطح برگ، درصد ازت و پروتئین دانه، ماده خشک کل، عملکرد دانه و روغن، تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه شدند. با مصرف کود نیتروکسین عملکرد دانه و روغن، به ترتیب به مقدار 3840 و 1715 کیلوگرم در هکتار بدست آمد که نسبت به حالت عدم مصرف 28 و 30 درصد افزایش داشت و مقدار ازت و پروتئین دانه، به ترتیب به مقدار 01/4 و 08/25 درصد بدست آمد که نسبت به حالت عدم مصرف 21 درصد افزایش داشت. با مصرف کود دامی عملکرد دانه و روغن، به ترتیب به مقدار 3725 و 1657 کیلوگرم در هکتار بدست آمد که نسبت به حالت عدم مصرف 20 درصد افزایش داشت و مقدار ازت و پروتئین دانه، بترتیب به مقدار 82/3 و 9/23 درصد بدست آمد که نسبت به حالت عدم مصرف 9 درصد افزایش داشت. بین سطوح مختلف کود اوره از لحاظ تأثیر بر قطر ساقه، وزن خشک ساقه، برگ و طبق، قطر برگ طبق، سطح ، درصد ازت و پروتئین دانه، ماده خشک کل، عملکرد دانه و روغن، تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه اختلاف آماری معنی داری وجود داشت. با مصرف 200 کیلوگرم کود اوره در هکتار عملکرد دانه و روغن بترتیب به مقدار 3690 و 1618 کیلوگرم در هکتار بدست آمد که نسبت به حالت مصرف 50 کیلوگرم در هکتار، 21 و 18 درصد افزایش داشت و مقدار ازت و پروتئین دانه نیز بترتیب به مقدار 23/3 و 18/20 درصد بدست آمد که نسبت به حالت مصرف 50 کیلوگرم کود اوره 26% افزایش داشت. اثرات متقابل کود اوره و کود دامی بر وزن طبق معنی دار بود. اثرات متقابل کود اوره و کود نیتروکسین نیز بر وزن ساقه، برگ و طبق و سطح برگ معنی دار بود. اثرات متقابل کود دامی و کود نیتروکسین نیز بر قطر ساقه و طبق، وزن ساقه، سطح برگ و درصد پروتئین و ازت دانه معنی دار بود. با مصرف توأم کود دامی و کود نیتروکسین، پروتئین و ازت دانه بترتیب به مقدار 75/26 و 28/4 درصد بدست آمد که نسبت به حالت عدم مصرف هر دو کود 33 درصد افزایش داشت. نتایج همچنین نشان داد که اثرات متقابل تیمارهای آزمایشی نیز بر قطر ساقه و طبق، وزن ساقه و برگ، سطح برگ، تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه معنی دار بود و باعث افزایش مقادیر این شاخص ها شدند. با توجه به نتایج بدست آمده می توان گفت که با بکارگیری کود بیولوژیک نیتروکسین و کود دامی می توان با مصرف کمتر کود اوره، عملکرد دانه و عملکرد روغن بیشتری نسبت به مصرف بالاتر همین کود تولید کرد.