ارزیابی کارایی زیست محیطی صنعت سیمان استان تهران

دستیابی به توسعه ی پایدار و همه جانبه از اهداف اصلی جوامع امروزی می باشد که برای تحقق این هدف باید علاوه بر شاخص های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، شاخص های زیست محیطی نیز در نظر گرفته شود و زمینه های لازم جهت بهبود اینگونه شاخص ها فراهم گردد. صنعت سیمان یکی از صنایع مهم و استراتژیک در اقتصاد کشورها است و علی رغم این اهمیت، با ایجاد آلودگی ها یی که در هوا منتشر می کند از نظر زیست محیطی زیان هایی را به جامعه وارد می سازد در نتیحه باید به این صنعت توجه خاص مبذول گردد. از این رو این پژوهش به ارزیابی عملکرد صنعت سیمان کشور از نظر اقتصادی در سال های 1385-1365 و ارزیابی عملکرد واحدهای تولید سیمان استان تهران و اطراف آن درسالهای 1387-1385 از نظراقتصادی با منظور کردن آثار زیست محیطی پرداخته است. از اهداف اصلی این تحقیق محاسبه کارایی و زیست کارایی واحدهای تولید سیمان استان تهران و رتبه بندی واحدها از نظر کارایی و کارایی زیست محیطی می باشد؛ به همین منظور از روش تحلیل پوششی داده ها (dea) با رویکرد نهاده محور و فرض بازدهی متغیر نسبت به مقیاس استفاده شده است. در محاسبه زیست کارایی واحدها، متغیرهای نامطلوب (ذرات گردوغبار) به عنوان نهاده وارد مدل شده اند. نتایج حاصل از بکارگیری مدل مذکور نشان می دهد که: بیشترین کارایی صنعت سیمان در دوره مورد بررسی درکشور مربوط به سال های 1369 و 1385 به میزان بیش از 1/7 می باشد و این صنعت در سال 1378 با کارایی 0/74 کمترین میزان کارایی را در بین سال های مختلف داشته است و کارایی صنعت سیمان از سال 1378 به بعد روند افزایشی داشته است. در بین واحدهای تولید سیمان استان تهران در سه سال 1385، 1386 و 1387، بیشترین کارایی و زیست کارایی مربوط به واحد 2 در سال 85 و کمترین آن ها مربوط به واحد 12 در سال 1387 بوده است. همچنین در این پژوهش به بررسی تأثیر عوامل مقیاس بنگاه، طول عمر و نوع فرآیند تولید بر زیست کارایی با محاسبه ضریب همبستگی پیرسون پرداخته شده است که نتایج حاصل، عدم وجود رابطه معنی دار بین این سه عامل و زیست کارایی را نشان می دهد. از دیگر نتایج حاصل شده وجود همبستگی مثبت بین میزان کارایی و زیست کارایی واحدها است. واژه های کلیدی: سیمان؛ روش تحلیل پوششی داده ها؛ زیست کارایی؛ گازهای گلخانه ای.