تأثیر کاربرد کودهای حاوی پتاسیم، نیتروژن و آهن بر روی کاهش تجمع نیترات درغده های سیب زمینی

به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف کودهای آهن، نیتروژن و پتاسیم بر روی کاهش تجمع نیترات و برخی از صفات و خصوصیات کمی و کیفی سیب زمینی (رقم آگریا)، آزمایشی در قالب طرح فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی (rcbd)، با 3 تکرار، در سال زراعی 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی (منطقه بابلان) اجرا شد. فاکتور اول، کود آهن خالص شامل دو سطح (0 و 25 کیلوگرم در هکتار)، فاکتور دوم، کود نیتروژن خالص شامل سه سطح ( 0، 150، 300 کیلوگرم در هکتار) و فاکتور سوم، شامل کود پتاسیم خالص در سه سطح (0، 100، 200 کیلوگرم در هکتار) بود. نتایج نشان داد که اثرات اصلی کودهای آهن، نیتروژن و پتاسیم برای تمامی صفات معنی دار بودند. فقط اثر اصلی کود آهن بر روی صفت جذب نیتروژن توسط اندام هوایی اثر معنی دار نداشت. اثر سه جانبه کود آهن × کود نیتروژن × کود پتاسیم برای اکثر صفات معنی دار بود. اجزای عملکرد، صفات مورفولوژی و صفات کیفی اندازه گیری شده در تیمار های مختلف، تغییرات بارزی نسبت به همدیگر نشان دادند. مصرف 25 کیلوگرم در هکتار کود آهن نسبت به عدم مصرف آن تاثیر مثبتی را روی عملکرد، اجزای عملکرد و همچنین روی کاهش تجمع نیترات در وزن خشک و تر غده سیب زمینی داشت. با افزایش مصرف نیتروژن از 150 به 300kg/ha عملکرد غده، اجزای عملکرد و جذب آهن، نیتروژن و پتاسیم در غده کاهش معنی داری نشان داد، در حالیکه تعداد ساقه اصلی، قطر ساقه، تعداد ساقه فرعی، وزن خشک ساقه اصلی، وزن خشک برگ، وزن خشک اندام هوایی، سدیم غده، درصد نیتروژن اندام های هوایی و تجمع نیترات در وزن خشک و تر افزایش یافت. با افزایش مصرف پتاسیم از 100 به 200kg/ha عملکرد غده، اجزای عملکرد و جذب آهن، نیتروژن و پتاسیم در غده و تجمع نیترات در وزن خشک و تر کاهش معنی داری نشان داد. ولی در عوض ، تعداد ساقه اصلی، قطر ساقه، تعداد ساقه فرعی، وزن خشک ساقه اصلی، وزن خشک برگ، وزن خشک اندام هوایی، سدیم غده، درصد پتاسیم اندام هوایی، درصد نیتروژن اندام های هوایی افزایش یافت. بیشترین عملکرد و اجزای عملکرد، صفات کیفی غده، بالاترین درصد شاخص برداشت، درصد پروتئین غده، بیشترین کارایی زراعی، فیزیولوژیک و کارآیی مصرف نیتروژن و پتاسیم در ترکیب کودی 25 کیلوگرم آهن، 150 کیلوگرم نیتروژن و 100 کیلوگرم پتاسیم در هکتار حاصل شد. که در این ترکیب کودی تجمع نیترات در حد قابل قبول و مطلوب بود و بسیار پایین تر از حد بحرانی قرار داشت. عملکرد غده، با تعداد ساقه اصلی، تعداد استولون، شاخص برداشت، مقدار جذب پتاسیم توسط گیاه و کارآیی زراعی نیتروژن همبستگی مثبت و معنی دار و با جذب نیتروژن توسط گیاه همبستگی منفی و معنی داری را نشان داد. به طور کلی نتایج این آزمایش نشان داد که با مصرف بیش از حد مطلوب نیتروژن و پتاسیم، عملکرد کاهش یافته، میزان تجمع نیترات در غده افزایش می یابد. بنابراین برای دست یابی به حداکثر عملکرد و کاهش هزینه های کوددهی، جلوگیری از آلودگی محیط زیست و برقراری تعادل صحیح بین عناصر غذایی پرمصرف و کم مصرف، مصرف 25 کیلوگرم آهن خالص، 150 کیلوگرم نیتروژن خالص و 100 کیلوگرم در هکتار پتاسیم خالص، برای سیب زمینی رقم آگریا در منطقه اردبیل قابل توصیه می باشد.