مفهوم قربانی از میتراییسم تا اسلام

مفهوم قربانی در میان تمامی ادیان، نه تنها تحت‏ نامِ یک آیین و مَنسَک، بلکه بعنوان واسطه‏ ای جهت دست ‏یافتن به خواسته‏ های انسانی، تقرّب به معبود و تعالی بشری، همواره در قلب هر دین، نقش خود را به‏ خوبی نشان داده است. قربانی‏های انسانی، حیوانی، گیاهی و پیشکشی های متعدد، به یک خدا یا خدایان و یا ارواح نیاکان، تقدیم می‏گردیده‏ اند. در این پژوهش، ابتدا به طرح کلیّاتی در باب قربانی پرداخته شده، و نیز از اسطوره‏ آفرینش -که همواره با یک قربانی بزرگ آغاز می‏گردد- سخن به میان آمده است. سپس قربانی در میان مردمان ابتدایی، با گرایشاتی چون "توتمیسم" - که رابطه‏ نزدیکی با یک قربانی داشته ‏اند- بررسی گردیده و در ادامه ، جایگاه مهمّ قربانی در میان اقوام سامی، سلت‏ها، توتُن‏ها، قربانی نمادینِ گاو در آیین میترا، برچیدن رسم قربانیِ خونین توسط زرتشتِ پیامبر، نقش مهمّ عملِ قربانی و قربانی باطنی در آیین هندو، چین و قربانی انسان در محراب آسمان، آیین شین‏تو و قربانی قلب در میان آزتک‏ها، مایاها و اینکاها، در فصول بعد مورد بررسی قرار گرفت ه‏ اند. ادیان توحیدی، بدور از رسم قربانی انسان، سه فصل بعد را به خود اختصاص داده‏ اند.در آموزه ‏های موسی(ع) خبری از قربانی کردن انسان نیست؛ اما در میان پیروان آیین یهود چنین انحرافاتی بچشم می‏خورد. آیین قربانی در مسیحیت، همان قربانی نمادین خون و گوشت عیسی مسیح(ع)، در مراسم عشای ربّانی است ؛ و قربانی خود عیسی(ع) است. و اسلام، این آیینِ تمام، رسمِ قربانی را در روز عید قربان، به یادگار ذبحِ عظیم ابراهیم(ع)، از پیروانش می‏طلبد. در پایان، اشاره‏ ای داریم به قربانی‏های خونین امروزی در میان فرقه‏ های شیطانی.