بررسی اثر تنش خشکی برکمیت و الگوی الکتروفورزی پروتئین ها و برخی صفات فیزیولوژیک ارقام عدس

این تحقیق در سال 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکردروی هشت ژنوتیپ خارجی (flip97، precoz، flip98، l236، l830، sehor، lc74، l3685) و دو توده ایرانی (محلی کرمانشاه و محلی فارس), به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر کمیت و الگوی الکتروفورزی پروتئین ها و برخی صفات فیزیولوژیک ارقام عدس(lens culinarismedik)، اجرا گردید. ژنوتیپ های مورد مطالعه در این بررسی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در دو شرایط تنش (بدون آبیاری) و بدون تنش رطوبتی (آبیاری بر اساس نیاز هر7 تا10روز یک بار) در کرت های آزمایشی کشت گردیدند. پس از نمونه برداری از شروع تا پایان غلاف دهی صفات محتوای نسبی آب در برگ ها, غلظت کلروفیل و کارتنوئید در برگ ها, غلظت پروتئین کل در برگ ها, درصد پروتئین دانه ها و کیفیت پروتئین برگ ها و دانه ها در تیمارهای شاهد و تنش مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این مطالعه نشان داد که تنش خشکی تمام صفات مورد بررسی به جز الگوی پروتئین های ذخیره ای بذر را تحت تاثیر قرار داد. محتوای نسبی آب, غلظت کلروفیل و کاروتنوئید در کلیه ارقام بر اثر تنش خشکی کاهش یافت اما میزان کاهش نسبت به شرایط بدون تنش شدید نبود که شاید بتوان دلیل این امر را مقاومت به خشکی ارقام مورد مطالعه دانست. ولی میزان کاهش در لاین l830 نسبت به سایر ارقام بیشتر بود که شاید دال بر مقاومت کمتر آن به خشکی باشد. غلظت کل پروتئین محلول در برگ ها و درصد پروتئین دانه بر اثر تنش خشکی افزایش یافت که افزایش غلظت کل پروتئین محلول در تمام ارقام مانند صفات فیزیولوژیک مذکور می تواند دلیل مقاومت به خشکی ارقام عدس تلقی شود. افزایش کل پروتئین محلول در لاین l830 نسبت به دیگر ارقام کمتر بود که می توان آن را به مقاومت کمتر این رقم به خشکی نسبت داد. افزایش درصد پروتئین دانه را نیز می توان به کمتر شدن عملکرد طی تنش, بیشتر بودن سوبستراهای فتوسنتزی در تیمار شاهد و یا تجمع مواد غذایی بعد از مرحله گلدهی در دانه نسبت داد. الگوی الکتروفورزی پروتئین های محلول برگ نشان داد که در شرایط تنش در کلیه ارقام باندهای پروتئینی 20 و 30 کیلودالتنی ایجاد می شود که در تیمار شاهد چنین باندهایی وجود نداشت. همچنین باند پروتئینی 55 کیلودالتنی در تمام ارقام تحت شرایط تنش افزایش بیان نشان داد که در تیمار شاهد چنین افزایش بیانی مشاهده نشد و می تواند بیانگر مقاومت یکسان ارقام عدس به خشکی باشد. الگوی الکتروفورزی پروتئین های ذخیره ای بذر بر اثر تنش خشکی تغییر نکرد که می توان آن را به حفاظت شدگی پروتئین های ذخیره ای نسبت داد. ضرایب همبستگی ساده بین صفات نشان داد خصوصیات فیزیولوژیکی مهم و موثر در رشد گیاه مثل محتوای آب نسبی, محتوای کلروفیل, غلظت کاروتنوئید و میزان پروتئین های محلول برگی با یکدیگر همبستگی مثبت و بالایی دارند