بررسی تنوع ژنتیک برخی از توده های محلی گشنیز ایرانی با استفاده از نشانگر مولکولی srap

چکیده: گشنیز با نام علمی (coriandrum sativum l.) یک گیاه علفی یک ساله متعلق به خانواده ی چترسانان است که به خاطر میوه و برگ های معطرش پرورش داده می شود و بومی نواحی شرق مدیترانه و جنوب اروپا می باشد. گشنیز هزاران سال به عنوان دارو استفاده می شده است و دارای لیست طولانی ازخواص دارویی است، آن یکی از قدیمی ترین محصولات ادویه ای در جهان است. با این وجود کاربرد نشانگرهای مولکولی در گشنیز نسبت به دیگر محصولات سبزی تا حد زیادی عقب افتاده است. در این مطالعه نشانگر srap برای ارزیابی تنوع ژنتیک در یک مجموعه از 10 توده ی گشنیز از ایران به کار رفت. 8 ترکیب آغاز گر srap، 95 باند تکثیر شده ی قابل امتیازدهی در محدوده ی 75 تا 800 جفت باز تولید نمودند که در این میان 8 باند (42/8 درصد) یک شکل بودند و 87 باند (57/91 درصد) چندشکل بودند. میانگین تعداد باندهای تکثیر شده و باندهای چندشکل به ازای هر ترکیب آغازگر به ترتیب 87/11 و 87/10 بود. بیشترین و کمترین تعداد باند های چندشکل تشکیل شده به ترتیب 22 (em4 , me1) و 8 (me2, em4) و (me4, em3) بود. میانگین محتوای اطلاعات چند شکل (pic) 34/0 بود. یک ماتریس عدم تشابه با استفاده از داده های srap مبتنی بر ضریب دایس ایجاد شد. تشابهات ژنتیک میان همه ی توده ها از 829/0 تا 955/0 متغییر بود و میانگین تشابه به دست آمده 892/0بود. بیشترین تشابه بین توده های کرج و ورامین و کمترین تشابه بین توده های ورامین و صحنه کرمانشاه بود. سپس ماتریس عدم تشابه برای ایجاد یک دندروگرام با استفاده از آنالیز خوشه ای neighbor- joining استفاده شد تا روابط ژنتیک میان توده های مورد مطالعه را نشان دهد. ضریب کوفنتیک بین تشابهات درخت و ماتریس عدم تشابه 0001/0, p < 93/0 r= بود. در دندروگرام neighbor- joining مبتنی بر ضریب دایس توده های گشنیز به 2 گروه اصلی خوشه بندی شدند. در نهایت نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که تنوع ژنتیک زیادی میان توده های جمع آوری شده از چند منطقه ی ایران وجود دارد و این مطالعه سودمندی نشانگر srap را در تعیین تنوع ژنتیک بین توده های گشنیز نشان داد. واژه های کلیدی: گشنیز- تنوع ژنتیک- srap