مکان یابی وارزیابی اثرات زیست محیطی محل دفن پسماندهای خطرناک مرجع در ایران مرکزی

چکیده رشد روزافزون جمعیت، روند کاهش منابع سوخت های فسیلی و همچنین افزایش میزان گازهای گلخانه ای ناشی از آن ها، تمایل به استفاده از دیگر منابع انرژی را افزایش داده است. کشور ایران نیز از این امر مستثنی نیست و در سال های اخیر به دنبال استفاده از این انرژی های جایگزین است. یکی از تبعات استفاده از این انرژی، دفن پسماندهای خطرناک آن است. انتخاب و تعیین محل دفن این پسماند های خطرناک به دلیل تأثیرات زیست محیطی که در منطقه خواهد داشت بسیار حساس است. نحوه مهار پسماندها باید به گونه ای باشد که بتوان از آن ها در جهت پیشبرد اهداف زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی «توسعه پایدار» استفاده نمود. هدف از این تحقیق، شناسایی محل مناسب برای دفن پسماند های خطرناک، با کمترین اثرات سوء زیست محیطی در منطقه ای به مساحت km2 10000 در منطقه انارک در ایران مرکزی است. برای نیل به این هدف، از سامانه اطلاعات جغرافیای(gis) و لایه های اطلاعاتی مختلف شامل کاربری اراضی در آینده، پوشش گیاهی، زمین ریخت شناسی، شیب، لیتولوژی، بافت خاک، ساختار زمین شناسی، فاصله از شهر، مراکز جمعیتی (شهر، روستا، مراکز نظامی، ایستگاه قطار و...)، گسل، خطوط انتقال نیرو، منابع تأمین آب (قنات، چاه و چشمه)، آبراهه ها، و جاده های دسترسی (اصلی و فرعی) استفاده شده است. لایه های فوق با استفاده از اطلاعات موجود، نقشه های مختلف، تصاویر ماهواره ای تهیه شده است. روش تحلیل سلسله مراتبی(ahp)، روش وزن دهی ساده(saw)، ماتریس مقایسه زوجی و روش تفریقی (میانگین حسابی) برای تعیین وزن پارامترها، ترکیب لایه های اطلاعاتی و پهنه بندی منطقه مطالعاتی، مورد استفاده قرار گرفته است. در پهنه بندی و تقسیم ناحیه به پنج پهنه با قابلیتهای کاملاً مناسب، مناسب، متوسط و نامناسب و کاملاً نامناسب، متناسب با معیارهای مزبور، سیزده منطقه از پهنه بسیار مناسب انتخاب گردید. پس از بازدید میدانی از این سیزده پهنه، در نهایت، چهار گزینه مناسب تر، انتخاب شدند. این چهار گزینه برای تشخیص اثرات سوء زیست محیطی و تعیین مستعدترین پهنه برای دفن پسماندهای هسته ای مورد ارزیابی قرار گرفتند. در جهت نیل به این هدف از روش ارزیابی شباهت به گزینه ایده آل(topsis) و در نهایت ماتریس لئوپولد بهره گرفته شد و چهار گزینه با یکدیگر مورد مقایسه قرار گرفتند. پهنه شماره 7 واقع در غرب منطقه مطالعاتی، بر اساس امتیازات حاصل و داشتن اختصاصاتی نظیر فاصله تا مراکز جمعیتی، لیتولوژی مناسب، فقدان پوشش گیاهی و...، با کمترین اثرات سوء زیست محیطی تشخیص داده شد و به عنوان گزینه مستعدتر معرفی گردید.