بررسی تأثیر حکمت ملاصدرا در نگاره های مکتب اصفهان

پایان نامه
چکیده

همزمان با حکومت شاه عباس اول و اقدامات سیاسی و اجتماعی او نوعی رفاه اقتصادی، آزادی اندیشه، و تعالی هنر و صنایع، نه تنها در پایتخت آن زمان یعنی اصفهان، بلکه در تمامی ایران به وجود آمد. مکتب نقاشی اصفهان که یکی از باشکوه ترین مکتب های هنری ایران است، همزمان با مکتب فلسفی اصفهان در این دوره شکل گرفت. این مکتب، به سردمداری رضا عباسی و پیروانش، به ویژگی های عمده خود از قبیل جسمیت یافتن پیکره ها، اهمیت فردیت انسان و رواج مضامین خوشی و خوش باشی عشاق و توجه به تمامی اقشار جامعه، به عنوان موضوع نگاره ها و ...دست یافت. این خصوصیات نگاره های این دوره را از تمامی مکتب های پیشین نقاشی ایرانی متمایز می کند. پژوهشگران سراسر این تفاوت را به نفوذ هنر اروپایی در اصفهان آن زمان نسبت می دهند، اما ریشه های بروز این ویژگی ها را می توان در نحله های فکری و اندیشه های رایج آن دوره نیز بررسی کرد، هم چنان که در تاریخ سراسر ملت ها، تأثیر اندیشه و فلسفه هرگز از هنر جدا نبود است. مکتب فلسفی اصفهان در حکمت متعالیه ملاصدرا به اوج تکامل خویش دست می یابد. حکیم ملاصدرا، حکمت متعالیه را استوار بر مبانی ترکیب یافته ازشریعت، فلسفه و عرفان بنا می نهد. با بررسی عمیق و موشکافانه در نگاره های مکتب اصفهان می توان تأثیرات حکمت صدرا را به عنوان اندیشه رایج در آن عصر، نظاره کرد. برای نمونه، وحدت و تشکیک وجود در اهمیت یافتن تمامی اقشار جامعه و حتی اشیاء ناچیز به عنوان مضامین مهم نقاشی در این دوره، تصویر می شود و یا مبحث حرکت جوهری در اهتزاز ملایم پیکره ها، و مضامین خلوت عشاق، مربوط به اهمیت عشق نفسانی در اندیشه صدرا و پیوند آن با رشد زیبایی و هنر در جامعه است. همچنین بازتاب مباحثی چون اهمیت زیبایی جسمانی و مبحث قوه خیال نیز، به وضوح در نقاشی ها دیده می شود. بنابراین با یا فتن بازتاب حکمت صدرا و آموزه هایش در نقاشی های مکتب اصفهان دیگر نمی توان با قضاوتی یک جانبه تمامی دگرگونی های ظاهر شده در نگاره ها را به نفوذ شیوه های غربی نسبت داد، البته تآثیر آنها را به صورت کلی نیز نمی توان انکار کرد. اما باز هم این به آن معنا نیست که بگوییم ابتدا حکمت متعالیه صدرا شکل گرفت و سپس مکتب نقاشی اصفهان! بلکه با وجود این تأثیرات می توان گفت هر دو محصول شرایط فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و تاریخی عصر شاه عباس اول هستند که تا زمان انقراض کامل سلسله صفوی مسیر تکامل را در کنار هم طی کردند.

۱۵ صفحه ی اول

برای دانلود 15 صفحه اول باید عضویت طلایی داشته باشید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

رابطه بینامتنی حکمت شاعرانه صائب و نگارگری مکتب اصفهان

بیشتر تاریخ نگاران نگارگری مکتب اصفهان عصر صفوی به جدایی نگاره از کتاب آرایی و شعر روایی اشاره کرده اند و مطرح ساخته اند که دوگونه هنریِ نگارگری و شعر درصدد بوده اند که به عنوان گونه هنری مستقلی عمل کنند. محققان حوزه ادبیات به واژگان نگارگری در اشعار دوره مکتب اصفهان نظیر نگاره، قلم مو، رنگ، آب و رنگ، و دیگر عناصر و لوازم نگارگری پرداخته اند. این مقاله بر آن است تا به تعامل شعر و نگارگری در مکتب...

متن کامل

بررسی تصاویر زنان در نگاره های مکتب اصفهان

در بررسی مکاتب نقاشی ایرانی می توان این حقیقت را مشاهده کرد که چگونه نقاشان، هنگامیکه می توانند راه خود را در نقاشی از طریق ادبیات و منظومه های شعر غنی ایران طی کنند، به این مخازن فرهنگی و ادبی رجوع می کنند و هنگامیکه احساس می کنند می توانند از طریق زبان تصویر و زبان تجسمی هنرنمایی کنند، از ادبیات فاصله می گیرند، که مصداق این مهم را می توان در نقاشی های مکتب اصفهان مشاهده کرد. در نقاشی دوران ص...

15 صفحه اول

بررسی تجلی حکمت صدرایی در معماری اصفهان عصر صفوی (پل خواجو، ترجمان اسفار اربعه ملاصدرا)

پل های تاریخی ایران، همچون دیگر مصنوعات جوامع سنتی، علاوه بر کارکردی که دارند، مکانی برای تبلور و انتقال مفاهیم نهفته در جهان بینی پدیدآورندگان آن به شمار می آیند. هنر ایران ساحت ظاهر عناصر متعالی نهفته در باور اسلامی- ایرانی را شکل داده  و صورتی زمینی برای درک آن آفریده است. همچنین به واسطه آن که همه عالم را محضر الهی  می شمارد، این تجلی عالم کون و مثال به بناهای مذهبی محدود نشده و از منظر هنر...

متن کامل

سیر تحوّل زیبایی شناسی طبیعت در تک نگاره های مکتب اصفهان

طبیعت در فرهنگ و هنر و به ویژه نگارگری ایرانی نقش و جایگاه مهمّی دارد. به همین دلیل، این پژوهش با مطالعه منابع مکتوب و تاریخی، به تحلیل و بررسی جایگاه و چگونگی تغییر سیر زیبایی شناختی طبیعت، به منزله یکی از ارکان نگاره های ایرانی در مکتب اصفهان می پردازد. پیش فرض این پژوهش نیز این بوده است که طبیعت در تک نگاره های مکتب اصفهان، تا حدّ زیادی کارکرد سابق خود را ازدست می دهد و در بسیاری از نگاره ها ا...

متن کامل

تأثیر آراء فلسفی ملاصدرا بر مکتب اخلاقی او

آراء فلسفی ملاصدرا بر قواعد کلی و جهت گیری‌های اخلاقی او (از این دو به مکتب اخلاقی تعبیر می‌کنیم) تأثیر‌گذار است. وجودشناسی ملاصدرا اخلاق را زیر مجموعۀ نظام هدفمند الهیاتی خود قرار داده و تلقی او از هستی و انسان پیامدهای متمایزی در مکتب اخلاقی وی داشته است. بنابر مبنای تجرد نفس ارتباط اعمال انسان و سرنوشت اخروی او و نیز بحث تناسخ باطنی (که با لزوم مراقبه و محاسبه اخلاقی مرتبط است) بستری مناسب م...

متن کامل

رابطه بینامتنی حکمت شاعرانه صائب و نگارگری مکتب اصفهان

بیشتر تاریخ نگاران نگارگری مکتب اصفهان عصر صفوی به جدایی نگاره از کتاب آرایی و شعر روایی اشاره کرده اند و مطرح ساخته اند که دوگونه هنریِ نگارگری و شعر درصدد بوده اند که به عنوان گونه هنری مستقلی عمل کنند. محققان حوزه ادبیات به واژگان نگارگری در اشعار دوره مکتب اصفهان نظیر نگاره، قلم مو، رنگ، آب و رنگ، و دیگر عناصر و لوازم نگارگری پرداخته اند. این مقاله بر آن است تا به تعامل شعر و نگارگری در مکتب...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سیستان و بلوچستان

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023