بررسی ناحیه ای گسترش مخزن بورگان در شمال غرب خلیج فارس بر اساس داده های لرزه ای و نمودارهای چاه پیمایی

در مطالعه مخازن هیدروکربوری، آگاهی از خصوصیات پتروفیزیکی آنها، در درجه اول اهمیت قرار دارد. یکی از خصوصیات مهم پتروفیزیکی هر مخزن، تخلخل آن است. اطلاع از نحوه گسترش افق های متخلخل، می تواند به یافتن محل های مناسب جهت حفاری چاه های تولیدی کمک کرده و خطر احتمال حفاری چاه خشک را کاهش دهد. یکی از روش های دستیابی به توزیع این خواص پتروفیزیکی (از جمله تخلخل)، حفاری چاه و کسب اطلاعات حاصل از این حفاری است. محدود بودن اطلاعات چاه به نقطه حفاری شده و نیز پر هزینه بودن حفاری چاه های متعدد، ضرورت استفاده از روش های دیگر را ایجاب می کند. توصیف دقیق کمّی از خصوصیات و ساختار مخزن نیاز به ترکیب داده های مختلف چاه نگاری و مغزه و لرزه ای و دیگر اطلاعات زمین شناسی دارد. مهمترین عامل در توصیف مخزن، ترکیب تمام این داده ها و بدست آوردن یک مدل با کیفیت و تفکیک پذیری بالا است. نمودارهای چاه دارای قدرت تفکیک عمقی مناسبی هستند ولی در اغلب موارد از توزیع مکانی خوبی در میدان برخوردار نمی باشند. در مقابل داده های لرزه نگاری در محدوده مخزن دارای گسترش جانبی منظم و گسترده ای می باشند ولی از قدرت تفکیک عمقی مناسبی برخوردار نیستند. لذا ترکیب این داده ها می تواند در توصیف دقیق تر مخزن کمک شایانی نماید. هدف اصلی این مطالعه، این است که داده های لرزه ای و نمودارهای چاه پیمایی موجود در چاه های قابل دسترس در میدان های ابوذر و نوروز و میزان انطباق آنها بررسی شود. سپس با استفاده از وارون سازی داده های لرزه ای و نمودارهای چاه پیمایی و روش های دیگری از جمله شبکه عصبی و تاثیر نشانگرهای جدید لرزه ای بتوانیم به توزیع پارامترهای پتروفیزیکی در مخزن بپردازیم تا همراه تغییرات ضخامت و تفسیر ساختاری، بهترین روند این مخزن برای ادامه عملیات اکتشاف نفت و لرزه نگاری تعیین گردد. بعد از اینکه روابط برای بدست آوردن پارامتر مخزنی مورد نظر در مکان های دیگر استفاده شد، نقشه های اولیه می توانند به کمک رگرسیون چند متغیره و یا استفاده از روش های شبکه عصبی بدست آیند. برای برآورد توزیع پارامتر پتروفیزیکی تخلخل در مخزن ابتدا تصحیح نمودارهای صوتی با اطلاعات لرزه ای موجود در چاه (چک شات )، تعیین و تفسیر افق های زمین شناسی روی اطلاعات لرزه ای، ساخت لرزه نگاشت مصنوعی، کالیبره کردن اطلاعات نگار چاه و لرزه نگاری، ساخت مدل اولیه، انجام وارون سازی برای به حداقل رساندن عدم تطابق بین مدل اولیه و اطلاعات لرزه ای، بدست آوردن مدل وارون و سپس استفاده از روش های مختلف تعیین تخلخل از قبیل رگرسیون چند متغیره و شبکه های عصبی مختلف و تبدیل داده های لرزه ای و مقاومت صوتی به تخلخل در افق مورد مطالعه و در نهایت تعیین ضخامت و روند مخزن بورگان را انجام می دهیم. برای رسیدن به اهداف مورد نظر در وهله اول به منظور ساخت لرزه نگاشت مصنوعی از داده های لرزه ای دو بُعدی و انواع نگار های مرسوم مانند چگالی، سرعت، تخلخل و ... متعلق به میدان های نوروز و ابوذر بهره گرفته شده است. با بکار بستن معکوس سازی لرزه ای به کمک نرم افزار همپسون-راسل ، امپدانس صوتی پهن باند که بیشترین وابستگی را با تخلخل دارد از داده های لرزه ای استخراج شد. سپس با استفاده از رگرسیون مرحله ای و اعتبارسنجی متقابل، نشانگرهای لرزه ای امپدانس صوتی ، فرکانس میانگین و زمان به عنوان نشانگرهای بهینه مرتبط با تخلخل انتخاب شدند. نهایتاً، سه نوع مختلف از شبکه عصبی جهت تخمین تخلخل از روی نشانگرهای لرزه ای استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد که شبکه عصبی احتمالی (pnn) منجر به تخمین بهتری گردیده است. نقشه های ساختمانی بدست آمده از زمین شناسی، روند شمال غربی – جنوب شرقی حوضه را نشان می دهند. عمق حوضه به سمت جنوب شرقی محدوده مورد مطالعه افزایش می یابد. شیب بخش های غربی بیشتر از قسمتهای شرقی و جنوبی است. نقشه های هم ضخامت بدست آمده از حفاری ها نشان میدهند که ضخامت بخش های ماسه ای بورگان در سازند کژدمی از شرق به غرب افزایش یافته است. در نتیجه مخزن بورگان در میدان های هندیجان، ابوذر، نوروز، دورود و اسفندیار، در ناحیه چاههای اسفندیار 02e-، اسفندیار 03e- و اسفندیار 04e- در جنوب مخزن، با توجه به تخلخل بدست آمده از لاگها و مغزه ها، دارای ضخامت و میانگین تخلخل کمتر نسبت به چاههای شمال و غرب مخزن دارا هستند. در کل هر چه از سمت میدان هندیجان در شمال مخزن به سمت میدان اسفندیار در جنوب مخزن حرکت کنیم از ضخامت و کیفیت مخزن (تخلخل) کاسته میشود.