تحلیل ژنتیکی صفات کمی و کیفی پشم و نقشه یابی نواحی ژنومی کنترل کننده این صفات در گوسفند نژاد بلوچی

داده های مربوط به تجزیه کمی صفات پشم شامل 47672 رکورد وزن بیده ناشور مربوط به 13758 راس بره حاصل از 491 قوچ و 8109 میش است که در طی 28 سال (89-62) از گله های ایستگاه اصلاح نژاد عباس آباد جمع آوری گردیده و همچنین در طی سال های 1388 و 1389 از تعداد 926 راس دام نمونه پشم گرفته شد و صفات کیفی الیاف اندازه گیری شدند. اثر عوامل محیطی و ژنتیکی با استفاده از مدلهای مختلط دام بر روی 14 صفت کمی و کیفی الیاف پشم بررسی شدند. سال تولد وسن دام اثر معنی دار بر اکثر صفات کمی و کیفی پشم داشت. وزن بیده ناشور، وزن بیده تمیز و طول دسته الیاف در جنس نر بیش تر از ماده بود. سال و فصل پشم چینی تنها وزن بیده تمیز و ناشور را تحت تاثیر قرار داد. میانگین قطر الیاف دو گله ایستگاه عباس آباد با هم اختلاف معنی دار داشتند. میزان وراثت پذیری و تکرار پذیری وزن بیده ناشور به ترتیب 0/13 و 0/27 محاسبه گردید. وراثت پذیری صفات کیفی الیاف پشم شامل وزن بیده تمیز، عملکرد پشم، میانگین قطر الیاف، ضریب تنوع قطر، طول دسته الیاف، درصد الیاف حقیقی، درصد الیاف مدولا دار و درصد الیاف هتروتیپ به ترتیب 0/20، 0/23، 0/32، 0/24، 0/48، 0/65، 0/20 و 0/16 محاسبه شدند. نرخ رشد ژنتیکی وزن بیده از سال 1352 تا 1389 از طریق تابعیت میانگین ارزش های اصلاحی از سال تولد محاسبه گردید که افزایش 2/93 گرم بیده ناشور به ازای هر سال را نشان داد. بررسی میزان تنوع ژنتیکی و ساختار جمعیتی دو گله بلوچی ایستگاه عباس آباد با استفاده از 7 نشانگر ریز ماهواره ای و بر روی 503 راس دام انجام گرفت. میانگین و دامنه تغییرات آلل ها به ازای هر جایگاه به ترتیب 57/5 و 4 تا 7 آلل مشاهده گردید. متوسط هتروزیگوسیتی مشاهده شده تمام جایگاهها در هر دو گله کمتر از هتروزیگوسیتی مورد انتظار بود. آزمون تعادل هاردی-واینبرگ در کل جمعیت نشان داد که تمام جایگاه ها از تعادل خارج شده اند و انتخاب در طی سالهای مختلف فراوانی های ژنوتیپی را تغییر داده است. تجزیه واریانس بر پایه اطلاعات ژنتیکی نشان داد که بیش از 6/97 درصد اختلافات مربوط به داخل هر گله و تنها 4/2 درصد مربوط به اختلاف بین گله ای بود. میانگین محتوای اطلاعات چند شکلی برای تمام جایگاه ها در کل جمعیت برابر با 65/0 بود. نهایتا تایید تفرق qtl های موثر بر صفات کمی و کیفی الیاف پشم در نژاد بلوچی، در بخش هایی از کروموزومها ی 1، 5 و 25 بر روی 13 خانواده ناتنی پدری و با استفاده از 15 جایگاه انجام شد. آنالیز ناحیه کروموزومی مرتبط با صفات کمی (qtl) به روش مکان یابی درون فاصله ای مبتنی بر رگرسیون و با دو مدل تک qtl و دو qtl انجام گرفت. با آنالیز درونی خانواده ها چهارqtl برای صفات کمی و کیفی الیاف پشم بر روی کروموزوم 1 شناسایی گردید، که این qtl ها مرتبط با درصد اختلاط الیاف (درصد الیاف کمپ و هتروتیپ)، ضریب تنوع قطر الیاف در بیده پشم و وزن بیده ناشور بودند. آنالیز نشانگرهای کروموزوم 5 یک qtl در موقعیت cm89 مرتبط با وزن بیده تمیز را شناسایی کرد. و بر روی کروموزوم 25، تعداد هفت qtl شناسایی شد که مرتبط با صفات درصد اختلاط الیاف (درصد الیاف هتروتیپ، کمپ و حقیقی)، وزن بیده تمیز و ناشور، ضریب تنوع قطر الیاف و درصد الیاف با قطر 50-40 میکرومتر بودند.