شناسایی قارچ های عامل زوال مو در استان آذربایجان غربی

چکیده بیماری زوال مو یک بیماری پیچیده با پراکنش جهانی می باشد. این بیماری روی موهای جوان و مسن ایجاد می شود. چندین گونه از جنس هیفومیست،phaeoacremonium, وphaeomoniella chlamydospora، به همراه گونه های بازیدیومیست شاملf. hirsutum و fomitiporia mediterranea گونه های قارچی مهم همراه با بیماری اسکا هستند. گونه phaeomoniella chlamydospora روی موهای جوان ایجاد بیماری می کند در حالی که گونه های phaeoacremonium spp. و دو گونه دیگر بازیدیومیست اساسا در موهای مسن ایجاد بیماری می کنند. علاوه بر گونه های گفته شده در بالا، چندین گونه قارچی دیگر از روی علائم بیماری زوال مو جداسازی شده اند، که بیمارگری برخی از این گونه ها روی مو به اثبات رسیده است. در تحقیق حاضر گونه های قارچی همراه با بیماری زوال مو در استان آذربایجان غربی در ایران مورد بررسی قرار گرفتند. در طی سال های 1389 و 1390، 45 موستان جهت ارزیابی بیماری زوال در این استان مورد بررسی قرار گرفتند. از نمونه های موهای بیمار دارای علائم زوال عبارت از توقف رشد، زوال، شانکر و پوسیدگی چوب شامل رشته ها یا لکه های قهوه ای تا سیاه و پوسیدگی سفید در مجموع 150 جدایه قارچی جداسازی گردید. با شناسایی مورفولوژیکی جدایه های قارچی دامنه وسیعی از گونه-های قارچی همراه با بیماری زوال مو در این استان بدست آمدند. شایع ترین گونه های قارچی بیمارگر جداسازی شده در این تحقیق گونه هایphaeomoniella chlamydospora, phaeoacremonium aleophilum, pm. cf. mortoniae, lasiodiplodia cf. theobromae, fusicoccum cf. vitifusiforme, truncatella angustata., وpestalotiopsis sp. بودند. گونه هایphaeoacremonium spp. و botryosphaeriaceae spp. مهم ترین قارچ های جداسازی شده از زوال مو در این تحقیق بودند، همچنین گونه هایacremonium strictum, acremonium sp., truncatella spp., t. angustata, pestalotiopsis sp. و cytospora spp. دومین گروه قارچی مهم بودند که جداسازی شدند. بیماری زایی گونه های phaeoacremonium و acremonium با مایه زنی ریشه ها و ساقه های قلمه های مو تحت شرایط گلخانه ثابت شد و بیماری زایی سایر گروه ها بر روی شاخه های چوبی یک ساله قطعه قطعه شده در شرایط آزمایشگاهی کنترل شده انجام شد. داده های حاصل از آزمون های بیماری زایی با استفاده از نرم افزار spss تجزیه تحلیل شد و نشان داد که جدایه هایpm. aleophilum و pm. cf. mortoniae از لحاظ ظهور علائم اسکا روی برگ ها شدت بیماری زایی زیادی دارند، به طوری که میانگین شدت علائم ظاهر شده در این گونه ها بیش از 80 درصد و میانگین طول نکروز آوندی آن ها بیش از 170 میلی متر در چوب بود. گونه هایacremonium strictum وacremonium sp. قدرت بیماری زایی کمتری در مقایسه با این گونه ها نشان دادند. گونه هایbotryosphaeria spp. بر اساس طول نکروز آوندی در شاخه های بریده چوبی با میانگین طول زخم حدود 130 میلی متر، قدرت بیماری زایی زیاد نشان دادند و از روی علائم نکروز چوب بیش از 95 درصد دوباره جداسازی شدند. جدایه های truncatella sp.، t. angustata و pestalotiopsis sp. بعد از جدایه هایl. cf. theobromae و fusiccocum cf. vitifusiforme با ایجاد زخم هایی با میانگین طول حدود 60 میلی متر، قدرت بیماری زایی نشان دادند. در این تحقیق همچنین دو گونهcytospora chrysosperma وcytospora sp. قابلیت بیماری زایی و آلوده سازی، و ایجاد علائم نکروز آوندی با میانگین طول زخم حدود 30 میلی متر همراه با سفید شدگی و پوسیدگی سفید چوب در شاخه های یک ساله چوبی نشان دادند. این تحقیق اولین گزارش بیماری زایی چنین گونه های قارچی جداسازی شده از موهای در حال زوال استان آذربایجان غربی است. کلمات کلیدی: اسکا، زوال مو،بیماری های تنه،vitis vinifera