دموگرافی و ویژگی های رفتاری زنبور cephalonomia tarsalis (hym.: bethylidae) روی شپشه دندانه دارغلات oryzaephilus surinamensis (col.: silvanidae)

زنبور پارازیتوئید cephalonomia tarsalis ashmead (hymenopter.: bethylidae) یکی از دشمنان طبیعی مهم شپشه دندانه دار غلات، oryzaephilus surinamensis (coleoptera: (silvanidae است. در این تحقیق ویژگی های زیستی و پارامترهای دموگرافیک زنبور c. tarsalis در شرایط آزمایشگاهی و دمای 1± 25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ±60 درصد و دوره نوری 8:16 (روشنایی: تاریکی) مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده طول دوره قبل از بلوغ، طول دوره تخمگذاری، طول عمر حشرات کامل و طول کل دوره زندگی زنبور به ترتیب84/0±73/19،06/0±9/23،24/0± 34/30 و 01/1±08/50 روز تعیین شد. پارامترهای جدول زندگی زنبور روی لاروهای سن سه شپشه دندانه دار غلات مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده نرخ خالص و ناخالص باروری به ترتیب03/2± 9/60 و71/0± 74/84 تخم برآورد گردید. نرخ خالص و ناخالص بارآوری به ترتیب 95/1±46/58 و 58/0±35/81 تعیین شد. نرخ ذاتی و نرخ متناهی افزایش جمعیت به ترتیب 001/0 ±1046/0 و001/0 ± 1103/1 بر روز محاسبه شد. نرخ تولید مثل خالص 47/1± 1/44 ماده/ماده/نسل محاسبه گردید. ترجیح مراحل مختلف سنی آفت در دو وضعیت آزمون انتخابی (در حضور تعداد مساوی از هر سن لاروی) و آزمون غیر انتخابی (درحضور هر یک از سنین لاروی به طور جداگانه) انجام شد. زنبور پارازیتوئید، در آزمون انتخابی لارو های سن سوم و در آزمون غیر انتخابی لاروهای سن چهارم را بر سایر سنین لاروی ترجیح داد. واکنش تابعی زنبور نسبت به تراکم های مختلف لارو سن سوم سوسک o. surinamensis مورد مطالعه قرار گرفت. واکنش تابعی زنبورc. tarsalis از نوع دوم بود. پارامترهای قدرت جستجو و زمان دستیابی به ترتیب 02/0±11/0 و 07/0±54/1 ساعت تعیین شد. نتایج این تحقیق شناخت ما را در مورد اثرات متقابل زنبور پارازیتویید c. tarsalis و شپشه دندانه دار غلات، o. surinamensis افزایش داد و راه های جدیدی را برای کنترل آفت فراهم نمود.