مطالعه ومقایسه اندیشه های تربیتی برتراند راسل و امام محمد غزالی

چکیده هدف: هدف این پژوهش بررسی شباهتها و تفاوتهای اندیشه های تربیتی امام محمد غزالی و برتراند راسل می-باشد.این مقایسه در مورد چهار مولفه :محتوی ،اهدف، اصول و روشهای تربیتی صورت گرفته است. بیان مساله: حوزه معرفتی فلسفه تعلیم و تربیت فارغ از تعاریف بسیار گوناگونی که درباره آن وجود دارد، از دو منظر کلی قابل بررسی است: از منظر اول، این حوزه معرفتی به مثابه قلمروی در طرح دیدگاه ها و نظریات فلسفی درباره تعلیم و تربیت محسوب می شود که سابقه ای به اندازه تاریخ تفکرات بشری دارد. روش تحقیق: روش اسنادی – تحلیلی بوده است که برای جمع آوری اطلاعات از روش سندکاوی استفاده شده است برای این منظور به کتابها، مدارک ، اسناد ، پایگاهها و مقالات و پژوهشهایی که به دیدگاه غزالی و راسل پرداخته اند مراجعه شده است. در تحلیل داده ها از روش توصیفی – تحلیلی استفاده شده است . مهمترین یافته های تحقیق عبارتنداز: الف) امام محمد غزالی و برتراند راسل هر دو در زمینه مولفه های تربیتی (اهداف، اصول، محتوا و روشهای تربیتی) دارای شباهتهای زیر هستند: 1.اهداف مشترک:رشد و سلامت جسمی و روحی،پرورش روح علمی، خرد پروری و اندیشه ورزی، تعالی دانش و تجربه و تربیت شغلی و شهروندی. 2. اصول تربیتی مشترک: اصل معرفت یا تاثیر اندیشه رفتار، اصل استقلال، اصل آزادی در قلمرو تعلیم و تربیت و اصل نوآوری در فعالیت اعتقاد دارند. 3. محتوای تربیتی مشترک: تعلیم معارف حقیقی و ضروری به دانش آموزان، توجه به آموزش شعر و قصه ها و مجاز دانستن موسیقی و خواندن آواز. 4. روشهای تربیتی مشترک : روش تعقل گرایی و تحلیل منطقی، روشهای تحریک انگیزه و شاد و مفرح ، روشهای آموزش فعال و روش داستان گویی و بازی و خیال. ب) غزالی و راسل در زمینه اهداف، اصول، محتوا و روشهای تربیتی دارای اختلافاتی هستند . غزالی سیر روح و باطن انسان به سوی حق را هدف نهایی تعلیم و تربیت می داند در حالی که در اهداف تربیتی راسل جنبه های ماورالطبیعه و خداگرایی مشهود نیست.و ....غزالی به اصول کرامت ذاتی انسان، رعایت اصول ملازمت، مخالفت، تقدم، تزکیه به تعلیم، نقش عادات و تلقین در تعلیم و تربیت و ماهیتی سلبی و ایجابی معتقد است در حالی که راسل این اصول را مورد توجه قرار نمی دهد و اصول قابلیت شناسایی، تفکر انتقادی و مرجعیت اعتقاد دارد غزالی آموزش قرآن را با عنوان یکی از محتوای آموزشی مورد توجه قرارمی دهد در حالی که راسل گرایش مذهبی در این زمینه ندارد و...غزالی به روش کشف شهود، روش عمل به ضد یا تحصیل به نفس یا مخالفت، روش دفع افسد به فاسد و روش امر به معروف و نهی از منکر توجه دارد اما این روشها مورد توجه راسل قرار نگرفته است و از سوی دیگر راسل به روشهای دموکراتیک و استقرار توجه دارد که غزالی این روشها را مورد توجه قرار نداده است. کلید واژه ها: امام محمد غزالی،برتراند راسل ،اهداف تربیتی،اصول ،محتوا ،روشهای تربیتی