مطالعه پگماتیت های ابراهیم عطار (جنوب قروه)با تاکید بر انواع بریل دار

توده پگماتیتی مورد مطالعه در شمال غربی ایران (38 کیلومتری جنوب غربی شهرستان قروه) واقع شده است و در تقسیمات زمین شناسی بخشی از زون سنندج- سیرجان می باشد. بخش اعظم کوه ابراهیم عطار از دایک-های پگماتیتی با امتداد شمال غربی- جنوب شرقی تشکیل شده است، که در مرمرهای دولومیتی منطقه نفوذ کرده-اند. طول این برون زدگی های پگماتیتی حدود 700 متر و عرض آنها حدود 200 متر می باشد. لیتولوژی مجموعه پگماتیتی مورد نظر از سینو گرانیت تا گرانودیوریت پگماتیتی متغیر است. ترکیب کانی شناسی این پگماتیت ها از حاشیه به سمت مرکز تغییر می کند. هر چه به سمت مرکز این دایک های پگماتیتی نزدیک می شویم دانه بندی درشت تر و تمرکز کوارتز و فلدسپات بیشتر و از تمرکز میکا کاسته می شود. در قسمت میانی یکی از عدسی های پگماتیتی کانی بریل به طول چند سانتی متر تا چند دسی متر یافت می شود. با توجه به ویژگی های کانی شناسی (حضور کانی های موسکوویت، بریل، آلانیت، اسفن و گارنت نوع آلماندین- اسپسارتین) و ژئوشیمی پگماتیت های مورد مطالعه، این پگماتیت ها در دسته ی پگماتیت های موسکوویت دار حاوی عناصر کمیاب (msrel) قرار می-گیرند. این نوع پگماتیت ها در دمای حدود 520 تا 650 درجه سانتی گراد و فشار حدود 3 تا 7 کیلوبار تشکیل می شوند. توده پگماتیتی مورد مطالعه، به سمت مشیرآباد، در دامنه های کوه به تدریج به واحدهای گرانیتی که اغلب دارای ترکیب مونزوگرانیت می باشند ختم می شوند. در منطقه مجاور این کوه، در غرب مشیرآباد، بیرون زدگی هایی از سنگ های پلوتونیک وجود دارد، این بیرون زدگی ها شامل ترکیب متنوعی از سنگ های حد واسط (نظیر دیوریت، کوارتز دیوریت، مونزودیوریت و کوارتز مونزودیوریت) و سنگ های اسیدی (شامل تونالیت، گرانودیوریت و گرانیت) می باشند. روند تغییرات عناصر اصلی، فرعی و کمیاب خاکی نمونه های مختلف حاکی از پیوستگی ترکیب سنگ ها و خویشاوندی آنهاست. روند تغییرات در نمودارهای زوج عناصر ناسازگار و عناصر سازگار نسبت به عناصر ناسازگار نشان می دهد که ارتباط بین نمونه های مختلف در منطقه از نوع تبلور جدایشی است، لذا این پگماتیت ها آخرین فاز تبلور ماگما در منطقه می باشند. توده های سنگی مختلف موجود در منطقه اکثرا" از نوع i، کالک آلکالن و با پتاسیم متوسط تا بالا هستند و از نظر درجه اشباع از آلومینیوم در نمونه های غیر پگماتیتی از نوع متاآلومین تا ساب آلومین و در نمونه های پگماتیتی از ساب آلومین تا اندکی پر آلومین متغیرند. پایین بودن نسبت های 5> al2o3/(feot+mgo+tio2) و 2> (na2o+k2o)/(feot+mgo+tio2) در سنگ های پلوتونیک موجود در منطقه موید آن است که منشا ماگمای اولیه از ذوب بخشی پروتولیت های (آمفیبولیت) موجود در پوسته می باشد که در یک حاشیه ورقه ای هم گرا تشکیل شده است.