بررسی اثر تنش خشکی بر خصوصیلات مرفوفیزیولوژیکی ریشه ارقام حساس و مقاوم گندم

در این بررسی که در گلخانه و آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد خصوصیات ریشه 8 ژنوتیپ گندم (4 رقم حساس و 4 رقم مقاوم) تحت تأثیر تنش خشکی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دو بخش گلخانه و آزمایشگاه مطالعه شد. در بخش گلخانه کشت بذور در کیسه های پلاستیکی حاوی خاک انجام شد. اعمال تنش خشکی بعد از مرحله گیاهچه ای و با استفاده از منحنی رطوبتی خاک انجام شد. نمونه گیری در 4 مرحله انجام شد و در هر مرحله بعد از خارج کردن سیستم ریشه به طور کامل صفات ریشه مورد بررسی قرار گرفت. در پایان آزمایش نیز عملکرد و اجزای عملکرد گندم مورد بررسی قرار گرفتند. در بخش آزمایشگاه اعمال تنش به وسیله peg انجام شد. نتایج نشان داد که بین مراحل رشدی و ارقام مختلف گندم از نظر صفات اندازه گیری شده تفاوت معنی داری وجود دارد. همچنین اثر تنش خشکی بر وزن تر و خشک ریشه، وزن خشک اندام هوایی، سطح ریشه، مجموع طول ریشه ها، نسبت سطح به حجم ریشه، r/s، قند ریشه و چگالی ریشه معنی داری بود. ؛ اما تأثیر خشکی بر طول ریشه، حجم ریشه، میانگین قطر ریشه ها معنی دار نبود. همچنین نتایج تجزیه واریانس عملکرد و اجزای عملکرد نشان داد که اثر تنش خشکی بر تعداد سنبلچه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، وزن هزار دانه و شاخص برداشت معنی دار بود. ارقام مختلف گندم نیز از نظر تعداد سنبلچه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبلچه بارور و نابارور، ارتفاع گیاه، طول پدانکل، وزن هزار دانه و شاخص برداشت با هم اختلاف معنی داری داشتند. همچنین تنش خشکی و ارقام مختلف گندم بر سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه، وزن خشک ریشه چه و وزن خشک ساقه چه تأثیر معنی داری داشتند. رقم بم به دلیل برتر بودن در اکثر صفات رقم مقاوم و رقم شیرودی به دلیل ضعیف بودن در اکثر صفات به عنوان رقم حساس معرفی شدند.