بررسی عوامل موثر بر توسعه سیستم آبیاری بارانی در ایران مطالعه موردی; )استان کرمانشاه(

ایران از نظر موقعیت جغرافیایی در اقلیم نیمه خشک قرار دارد و متوسط میزان بارندگی سالانه آن کمتر از یک سوم متوسط میزان بارندگی سالانه کره زمین است. علی رغم محدودیت آب برای کشاورزان در ایران، آبیاری اغلب با روش های سطحی صورت می گیرد، که دارای راندمان آب بسیار پایین است. بنابراین، به کارگیری و توسعه فناوریهای آب اندوز در کشور یک ضرورت است. از سوی دیگر، عامل اصلی که به این محدودیت دامن می زند و در حقیقت به نوعی آن را تشدید می کند، افزایش بی رویه جمعیت است. کمبود آب و لزوم بهره برداری بهینه از آن و افزایش بازده آبیاری یکی از دغدغه های مسئولین و مردم کشور است. برای نیل به این هدف یکی از روشهای کاربردی و موثر در بهره وری مطلوب از زمینهای کشاورزی استفاده از روشهای مدرن آبیاری به ویژه سامانه های آبیاری بارانی است. این مطالعه با هدف تعیین عوامل موثر بر توسعه سیستم های آبیاری بارانی انجام شده است . تحقیق حاضر به روش پیمایشی در سطح 17 روستای شهرستان کرمانشاه و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده انجام گرفته است. برای این منظور تعداد 90 نفر پذیرندگان سیستم آبیاری بارانی و همین تعداد از کسانی که این سیستم را بکار نبرده اند، یعنی در مجموع 180 نفر از کشاورزان انتخاب و از آنها مصاحبه حضوری به عمل آمده است. روایی صوری پرسشنامه با کسب نظرات متخصصین اقتصادکشاورزی و آبیاری اصلاحات لازم به عمل آمد. همچنین پس از انجام یک مطالعه راهنما و آزمون پایایی پرسشنامه ضریب کرونباخ آلفا بیش از 86/0 به دست آمد. برای تحلیل داده ها از ضریب توافق contingency coefficient استفاده گردید نتایج به دست آمده نشان می دهد بین متغیرهای تحصیلات، وضعیت اراضی آبی، منابع تأمین آب(منابع زیرزمینی)، میزان مالکیت اراضی آبی و شرکت در کلاسهای آموزشی و استفاده از سیستم آبیاری بارانی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. از مهمترین موانع و مشکلات کشاورزان در عدم گرایش کشاورزان به استفاده از این سیستم ها را می توان فقدان خدمات پشتیبانی و کمبود اعتبارات را نام برد. از میان منابع دسترسی به اطلاعات فنی، مراکز جهاد کشاورزی و کلاسهای آموزشی بیشترین و رایانه و اینترنت کمترین تأثیر را داشته است. کارایی بالای سیستم و دسترسی به متخصصان بیشترین و عدم آموزشهای فنی درخصوص سیستم کمترین تأثیر را درنگرش کشاورزان به استفاده از سیستم آبیاری بارانی داشته است.