ارزیابی و اولویت بندی مناطق نمونه گردشگری(مطالعه موردی استان چهارمحال وبختیاری)

چکیده امروزه بسیاری از کشورهای جهان، ابعاد گسترده صنعت گردشگری را از نظر تولید، اشتغال و ایجاد درآمد درک کرده اند و از چند دهه پیش به شدت به توسعه این صنعت پرداخته اند. کشور جمهوری اسلامی ایران از جمله کشورهایی است که به علت داشتن پتانسیل های طبیعی، تاریخی و فرهنگی، همواره مورد توجه گردشگران نقاط مختلف دنیا قرار داشته است که این عامل شرایط مساعدی را برای بهره برداری و توسعه زیرساخت های گردشگری فراهم می سازد. از سوی دیگر با توجه به محدودیتهای مختلف اعم از فنی، مالی، زمانی و غیره، امکان بهره گیری و توسعه تمام ظرفیتها و فراهم کردن همزمان تمامی زیر ساختهای گردشگری در سطوح مختلف در مدت زمان کوتاه وجود ندارد؛ لذا استفاده از روشهای مناسب برای تعیین بهترین مکان از میان تعداد زیادی مکان با مدد تعدادی از معیارها و شاخصها ضروری می گردد. در همین راستا مسئولان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استانها اقدام به شناسایی مناطق مستعد در زمینه توسعه گردشگری نمودند. این مناطق در سطح کشور به مناطق نمونه گردشگری معروف بوده و به علت همجواری با جاذبه های مختلف گردشگری از پتانسیل ویژه ای جهت سرمایه گذاری در زمینه گردشگری برخوردارند. هدف از تحقیق حاضر اولویت بندی مناطق نمونه گردشگری استان به منظور توسعه این مناطق و جامعه آماری مورد نظر مناطق نمونه استان و جامعه خبرگان وکارشناسان گردشگری استان می باشد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. ابزار گرد آوری اطلاعات اسنادی، کتابخانه ای، مشاهده ی میدانی و پرسشنامه بوده است. از آنجا که تامین زیر ساختهای مناطق نمونه برعهده دولت و به تبع سازمان میراث فرهنگی می باشد، واین سازمان به دلیل کمبود منابع مالی قادر نیست تمامی این زیرساختها را بصورت همزمان فراهم کند؛ بنابراین منطقی به نظر میرسد آنها را براساس شاخصها ومعیارهای قابل قبولی اولویت بندی نماید. از آنجا که شاخص مشخصی از سوی سازمان برای اولویت بندی مناطق نمونه ارائه نگردیده، با استفاده از روش دلفی و براساس نظر کارشناسان گردشگری استان شاخص ها و معیارهایی انتخاب گردید؛ با توجه به اینکه معیارهای مورد نظر در اولویت بندی از ارزش واعتبار متفاوتی برخوردار می باشند لذا تکنیک سلسله مراتبی ahp بهترین روشی بود که در آن اهمیت هر یک از معیارها که ترکیبی از معیارهای کمی و کیفی بود مد نظر قرار می گرفت. لذا با استفاده از این تکنیک اقدام به اولویت بندی این مناطق شد. نتایج تحقیق نشان می دهد منطقه نمونه گردشگری سامان با ضریب اولویت 0945/0 در بین 15منطقه نمونه گردشگری استان بیشترین امتیاز را به دست آورده، درنتیجه بهترین شرایط را جهت سرمایه گذاری ها و عملیات عمرانی دارا می باشد و سایر مناطق نیز در رده های بعدی قرار گرفتند. همچنین مشخص گردید دو منطقه نمونه گردشگری پیرغار و سیاسرد ظرفیت تبدیل شدن به مناطق نمونه گردشگری در سطح ملی را داشته وسازمان می بایست در این مورد تجدید نظر نماید. واژه های کلیدی: ارزیابی، اولویتبندی، روش تصمیم گیری دلفی، تکنیک سلسله مراتبی(ahp)، مناطق نمونه گردشگری، استان چهارمحال وبختیاری