پهنه بندی سیلاب رودخانه کلقان چای با مدل سازی داده های بارش-رواناب در مدلhec-ras

پدیده مخرب جوی و اقلیمی سیل 35 درصد بلایای طبیعی جهان را به خود اختصاص داده است و خسارات ناشی از آن در جهان سالانه بالغ بر میلیاردها دلار می شود. اغلب سیل‎ها در اثر بارندگی شدید، آب شدن برفها و تکه یخ‎های بزرگ و یا طغیان رودخانه‎ها جاری می‎شوند. حوضه آبخیز کلقان جزو سرشاخه های قزل اوزن بوده که رودخانه قرنقو زهکش اصلی آن می باشد. رودخانه کلقان از دامنه کوه سهند با ارتفاع 3707 متر در آذربایجان شرقی سرچشمه می گیرد. سطح حوضه آبخیز این رودخانه در محل سد، 8/202 کیلومتر مربع و با طول رودخانه 4/30 کیلومتر می باشد. در این تحقیق سعی شد با بررسی داده های اقلیمی و اطلاعات مربوط به بارش – رواناب و با استفاده از نرم افزار hec-ras، تراز آب برای سیلاب های با دوره بازگشت 5، 10، 50 و 100 ساله ی رودخانه کلقان محاسبه شده و به پهنه بندی و آنالیز جریان سیل پرداخته شود. در بررسی اقلیمی منطقه از توزیع احتمالاتی لوگ پیرسون تیپ 3 و برای استفاده از مدل hec-ras از ضریب زبری مانینگ، فاکتور تنگ و بازشدگی بستر و دوره های برگشت سیلاب استفاده شده است.در نهایت به منظور تهیه نقشه های پهنه بندی سیلاب از سامانه اطلاعات جغرافیایی gis استفاده گردید. نتایج به دست آمده بیانگر تغییرات پهنه سیل گیر از 2/36 تا 5/115 متر می باشد. برای مثال در روستاهای کلقان و جغیر محدوده پخش سیلاب در دوره های بازگشت مختلف از 19 تا 41 متر متغییر است. در روستای بیگ بلاغی محدوده پخش سیلاب به 80 متر، در روستای چراغچی به 72 متر و در روستای سلوک به 80 متر نیز رسیده است. با توجه به دستکاری بستر رودخانه در اکثر نقاط و قرارگیری روستاها و زمین های زیرکشت در اطراف این رودخانه در صورت انجام اقدامات لازم در روستاهایی که در اطراف این رودخانه واقع شده اند وقوع سیلاب خطر آفرین خواهد بود.