تحلیل عوامل موثر بر هزینه سرانه دانشجویی در ایران (مطالعه موردی دانشکده فنی دانشگاه تهران)

در پژوهش حاضر به تعیین تابع هزینه و بررسی عوامل موثر بر هزینه سرانه دانشجویی پرداخته شده است. حجم نمونه انتخاب شده در این تحقیق، دانشجویان، کارکنان و اعضا هیات علمی گروه های آموزشی دانشکده فنی دانشگاه تهران به تفکیک 10 سال است.در این تحقیق با استفاده از اطلاعات و منابع موجود در مورد هزینه فعالیت‏های انجام شده در دانشگاه مورد تحقیق، هزینه کل فعالیت‏ها و سپس سر جمع هزینه فعالیت‏های مربوط به دانشجو بر اساس حجم فعالیت محاسبه می‏شوند. با استفاده از این داده‏های ورودی تابع هزینه کل خروجی تعیین و سپس هزینه سرانه دانشجویی محاسبه شود. تحلیل‏های اقتصادسنجی بر مبنای داده‏های ترکیبی (مجموعه ای از داده ها متشکل از تعداد زیادی از متغیرهای مقطعی که در طول یک دوره زمانی مشخص مورد بررسی قرار می‏گیرند) و استفاده از روش پانل دیتا انجام شد. در این راستا، آزمون‏های f و هاسمن برای تشخیص روش تخمین مناسب بکار برده شد. در آزمون f، تفاوت ضرایب برآورد شده برای تک تک مقاطع با ضرایب برآورد شده حاصل از داده‏های جمعی بررسی می‏شود. در صورت رد فرضیه صفر برای انتخاب بین دو مدل اثرات ثابت و اثرات تصادفی آزمون هاسمن انجام شد. تجزیه و تحلیل نتایج نشان داد که شاخص هزینه های سرمایه ای در ترکیب هزینه های خدمات آموزشی از جایگاه مناسبی برخوردار نیست و در صورت دستیابی به عدد شاخص استاندارد نسبت اساتید به دانشجویان، سطح آموزش عالی بهبود پیدا خواهد کرد. همچنین هزینه تحقیق و توسعه در ترکیب هزینه های آموزش عالی نسبت به دو متغیر هزینه های سرمایه ای و حقوق کارکنان دانشگاه از وزن مناسبی برخوردار است. از سوی دیگر، مشخص شد که نسبت دانشجو به اعضا هیات علمی بیشتر از حد استاندارد است و این در حالی است که نسبت دانشجو به کارکنان زیر حد استاندارد است که باید تعدیل گردد. همچنین باید به هزینه‏سرانه، فضای آموزشی که یک نوع هزینه سرمایه‏ای تلقی می‏گردد اضافه شود.