بررسی آبشستگی در پایین دست سازه پرتاب کننده جامی مستغرق

پرتاب کننده های جامی یکی از کم هزینه ترین سازه های استهلاک انرژی در انتهای سرریز سد ها می باشند. چنانچه بستر رودخانه در پایین دست این سازه آبرفتی باشد، آبشستگی در پایین دست آن موجب افزایش جریان زیر سازه ای شده و پیشرفت حفره آبشستگی به سمت سازه می تواند پایداری سد، سرریز و سازه های مرتبط را تهدید کرده و حتی منجر به شکست آنها گردد. روش های مهار و جلوگیری از آبشستگی بر اساس تخمین ابعاد حفره آبشستگی قبل از احداث سازه می باشد. در این تحقیق پدیده آبشستگی در پایین دست پرتاب کننده جامی مستغرق توسط 4 مدل فیزیکی با زوایای °30،°35،°40،°45 در شرایط هیدرولیکی مختلف با 4 دبی و 4 عمق پایاب بررسی شد و روابط رگرسیونی غیر خطی برای برآورد ابعاد آبشستگی ارائه شد. نتایج نشان داد که با افزایش زاویه جام از °30 به °45 حداکثر عمق حفره آبشستگی، گسترش طولی حفره، ارتفاع پشته بالادست و پایین دست و ارتفاع نسبی موج به ترتیب به مقدار متوسط 150 درصد، 27 درصد، 110 درصد، 24درصد و 213 درصد افزایش می یابند. بر اساس نتایج این تحقیق زاویه °30 گزینه خوبی جهت کاهش حداکثر عمق حفره آبشستگی، حجم آبشستگی، ارتفاع پشته ها و ناهمواری سطح پایاب تا مینیمم حد ممکن و زاویه °40 نیز گزینه مناسبی جهت افزایش فاصله ابتدای حفره، عمیق ترین نقطه حفره و موج تا ماکزیمم حد ممکن می باشد که هر دو زاویه دارای فواید کاهش آبشستگی بستر، کاهش خوردگی جام (در اثر گیر افتادن ذرات در عملکرد نامتقارن سرریز) و کاهش اثرات منفی ناهمواری سطح پایاب بر عملکرد تخلیه کننده ها و حاشیه رودخانه می باشند.