مطالعه شاخص های فیزیولوژیک و مرفولوژیک در روند بررسی عملکرد و اجزای عملکرد لاین های امید بخش برنج( oriza sativa l )

به منظور تعیین شاخص های فیزیولوژیک و مورفولوژیک رشد ارقام و لاینهای امید بخش برنج، آزمایشی در موسسه تحقیقات برنج کشور واقع در رشت در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 14 تیمار در 4 تکرار در بهار و تابستان سال 1387 اجرا گردید. تیمارها شامل 4 رقم (طارم هاشمی، کادوس، هیبرید بهار1 و نعمت) و 10 لاین امید بخش برنج بود. به منظور اندازه گیری شاخص های رشد، به فاصله هر 15 روز، تعداد 4 کپه با انتخاب تصادفی و با در نظر گرفتن اثر حاشیه ای (حذف دو کپه از طرفین) از هر کرت کف بر شدند. سطح برگ توسط دستگاه اندازه گیری سطح برگ تعیین شد. وزن خشک برگ و ساقه با قرار دادن آنها در آون در دمای 70 درجه سانتی گراد به مدت 48 ساعت حاصل شد. در مرحله گلدهی، صفات مورفولوژیکی شامل تعداد پنجه، ارتفاع بوته، مساحت برگ پرچم، تعداد روزهای تا 50 درصد گلدهی و رسیدگی کامل مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات کیفی نیز از قبیل مقدار آمیلوز، درجه حرارت ژلاتینی شدن، تعیین قوام ژل، اندازه و شکل دانه، طویل شدن دانه و عطر نیز بعد از مرحله برداشت و تبدیل در آزمایشگاه اندازه گیری شدند. نتایج بدست آمده، حاکی از آن بود که همه تیمارها، در مرحله قبل از گلدهی به حداکثر lai دست یافتند و صفات مورد بررسی اختلاف معنی داری نشان دادند. tdm (**58/0)، cgr (**36/0)، lai (**55/0)، lar (**48/0)، lad (**55/0)، bmd (**70/0)، تعداد پنجه (**67/0)، مساحت برگ پرچم (**39/0)، وزن هزار دانه (**59/0)، تعداد خوشه در متر مربع (**67/0) و طول خوشه (**37/0) همبستگی مثبت و معنی داری با عملکرد دانه داشتند. لاین های 416 و 203 از نظر شاخص های رشد و قابلیت پنجه زنی و کمترین ارتفاع بوته در وضعیت مطلوبتری قرار داشتند و از طرفی عملکرد نسبتاً بالایی را نیز داشتند (به ترتیب 34/6 و 25/6 تن در هکتار) و به عنوان لاین مطلوب جهت برنامه های به زراعی در شرایط مشابه با این آزمایش قابل پیگیری و توصیه به نظر می رسند. لاین 223، کیفیت بالاتری داشت زیرا دارای آمیلوز متوسط (28/22%)، دمای ژلاتینی شدن متوسط (نمره 63/4)، افزایش دانه خوب و عطر مناسب بود. در حالی که عملکرد پایینی داشت (90/4 تن در هکتار). در این تحقیق لاین های با خصوصیات کیفی بالاتر عملکرد پایین تری داشتند.