بررسی وضعیت دسترس پذیری به منابع اطلاعاتی چاپی در کتابخانه های دانشگاه اصفهان

پژوهش حاضر به بررسی وضعیت دسترس پذیری فیزیکی به کتاب های فارسی و لاتین در دانشگاه اصفهان، برای بهبود کارکرد دسترس پذیر سازی منابع اطلاعاتی در شبکه کتابخانه ای این دانشگاه، انجام شده است. در این تحقیق از رویکرد منبع محور استفاده شده است. بدین منظور، لیستی از 2972 عنوان کتاب استناد شده در 190 پایان نامه تحصیلات تکمیلی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان تهیه شد. در گام نخست موجود بودن رکوردهای کتابشناختی این تعداد در فهرست آنلاین کتابخانه های دانشگاه اصفهان بررسی شد. در گام دوم موجود بودن فیزیکی عناوینی که رکوردهای کتابشناختی آنها یافته شد، در سر قفسه مورد بررسی قرار گرفت و بدین ترتیب نرخ دسترس پذیری تعیین شد. در گام سوم تلاش شد دلایل موجود نبودن اقلام یافت نشده بر روی قفسه شناسائی و موانع دسترس پذیری شناخته شود. برای این منظور با کتابداران بخش امانت مصاحبه نیمه ساختار یافته انجام گرفت. اطلاعات به دست آمده از چک لیست با استفاده از نرم افزار آماری و آمار توصیفی تحلیل شد و بر روی مصاحبه ها کدگذاری باز انجام گرفت. یافته های تحقیق نشان داد نرخ دسترس پذیری در میان رشته های مشاوره، کتابداری، علوم تربیتی و روانشناسی تفاوت ندارد. با این حال بیشترین نرخ دسترس پذیری فیزیکی در رشته علوم تربیتی و کمترین در رشته مشاوره به چشم می خورد. میزان دسترس پذیری فیزیکی به منابع فارسی نیز بیشتر از منابع انگلیسی است. موانع در راه دسترسی فیزیکی به کتابها عبارتند از: موجود نبودن در مجموعه، در امانت بودن، در محل اشتباه بودن در قفسه و پراکندگی جغرافیایی منابع به خصوص منابعی که در کتابخانه های خوابگاه دختران و پسران وجود دارد. مشکلات فنی نرم افزاز نیز از دیگر موانع به شمار می رود. اما برای بیشترین منابع ناموجود بر سر قفسه دلیل مشخصی یافت نشد. علت آن در مصاحبه با کتابداران مورد بررسی قرار گرفت. مصاحبه شوندگان مشخص نبودن وضعیت منابع وجین شده، انجام ندادن شلف خوانی، بی دقتی در صحافی و مشکلات نرم افزار فهرست کتابخانه را به عنوان دلیل ذکر کردند. میانگین مدت زمان جستجو در نرم افزار حدود 15 ثانیه و میانگین مدت زمان جستجو در قفسه 45 ثانیه برآورد شد. در این تحقیق نرخ دسترسی فیزیکی به منابع اطلاعاتی چاپی در دانشگاه اصفهان ضعیف (کمتر از یک چهارم) به دست آمد.