مقایسه عملکرد مدل قیمت گذاری دارایی سرمایه ای (capm)با مدل سه عاملی فاما و فرنچ در تبیین بازده مورد انتظار سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

تطبیق متناسب بازده مورد انتظار با ریسک سبب می شود که هر سرمایه گذاری متناسب با ریسکی که می پذیرد، انتظار بازده معینی را داشته باشد. مدل های مالی در پی کمی نمودن ارتباط بین ریسک و بازده می باشند. در این راستا مدل قیمت گذاری دارایی سرمایه ای (capm)عامل بازار را تنها عاملی که بازده سهام را تحت تاثیر قرار می دهد، معرفی می نماید. با توجه به کاستی های موجود در مدل فوق، پژوهش گران عوامل دیگری را که می توانند منشا ریسک باشند مورد پژوهش قرار داده اند. فاما وفرنچ با اضافه نمودن دو متغیر "نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار حقوق صاحبان سهام" و "اندازه شرکت" به عنوان دو متغیری که می-توانند تاثیر معنی دار روی بازده سهام داشته باشند، مدل سه عاملی را معرفی نمودند. در این تحقیق تاثیر سه عامل بازار، اندازه شرکت و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار حقوق صاحبان سهام بر بازده سهام پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دو بازه زمانی پنج ساله و یک بازه زمانی ده ساله از طریق تقسیم شرکت ها به دو گروه شرکت های آزمون کننده و شرکت های تخمین زننده مورد بررسی قرارگرفت. نتایج به دست آمده نشان می دهد در اکثر موارد ضریب عامل بازار و ضریب نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار حقوق صاحبان سهام معنی دار می باشند ولیکن ضریب اندازه شرکت تنها برای برخی از سبدها و در بعضی از دوره های زمانی معنی دار بوده است. استفاده از مدل چند عاملی توانایی بیشتری نسبت به مدل قیمت گذاری دارایی سرمایه ای در تبیین بازده سهام داشته است. البته در این تحقیق ضریب تعیین به دست آمده برای مدل سه عاملی، نسبتاً کم است که این امر می تواند نشان-گر تاثیر متغیرهای دیگر بر بازده سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران باشد که در مدل سه عاملی فاما و فرنچ به آنها اشاره نشده است. واژه های کلیدی: صرف بازار، صرف اندازه، صرف انتظار رشد، مدل قیمت گذاری دارایی سرمایه ای، مدل سه عاملی فاما و فرنچ.