بررسی اثر تنش های شوری و خشکی برجوانه زنی گونه های شورشبه درختچه ای (arbusculiformis (salsola و آسمانی گچ دوست (anabasis calcarea)

به منظور ارزیابی واکنش جوانه زنی بذر دو گونه مرتعی شور شبه درختچه ای و آسمانی گچ دوست به تیمارهای مختلف شوری و خشکی، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این آزمایش فاکتور اول گونه گیاهی در دو سطح (شورشبه درختچه ای و آسمانی گچ دوست)، فاکتور دوم نوع تیمار شوری و خشکی در سه سطح ( کلرید سدیم، تیمار ترکیبی کلرید سدیم و سولفات سدیم به نسبت 50درصد و پلی اتیلن گلایکول 6000)، فاکتور سوم سطوح مختلف تنش درشش سطح (0، 3-، 7-، 11-، 18- و36- بار) تنش شوری و پنج سطح (0، 3-، 7-، 11- و18- بار)تنش خشکی برای گونه آسمانی گچ دوست و چهار سطح(0، 3-، 7- و 11-) تنش شوری و خشکی برای گونه شورشبه درختچه ای در نظر گرفته شد. صفات مورد مطالعه عبارت بودند از درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه بذرها. نتایج نشان داد در گونه آسمانی گچ دوست، در هر دو تیمار شوری، بیشترین درصد و سرعت جوانه زنی در سطح شاهد برابر با 100% بود. کمترین درصد جوانه زنی در سطح 36- بار مشاهده گردید، بطوری که درصد جوانه زنی در تیمار nacl برابر با صفر و در تیمارnacl+na2so4 به 22/2 % کاهش یافت. درتیمار خشکی نیز حداکثر درصد جوانه زنی در تیمار شاهد با 100% و کمترین آن در سطح 18- بار، 2/13 درصد مشاهده شد. در گونه شورشبه درختچه ای نیز بیشترین درصد جوانه-زنی در هر سه تیمار در سطح شاهد مشاهده شد و با افزایش میزان شوری و خشکی ، درصد جوانه زنی کاهش یافت. به طور کلی، گونه آسمانی گچ دوست مقاومت بیشتری را در برابر تنش های شوری و خشکی نسبت به گونه شورشبه درختچه ای نشان داد. نتایج حاصل از بازیابی جوانه زنی نیز بیانگر آن است که کاهش جوانه زنی در گونه آسمانی گچ دوست تنها عامل اسمزی بوده در گونه دیگر عامل سمیت یون نیز اثر گذار بوده است. کلمات کلیدی: جوانه زنی، تنش شوری، تنش خشکی، salsola arbusculiformis، anabasis calcarea.