بررسی تأثیرمنابع مختلف درآمدی بر نا برابری درآمد در ایران طی برنامه های سوم و چهارم توسعه اقتصادی – اجتماعی

توجه مجدد به رشد اقتصادی، اقتصاد سیاسی و توزیع درآمد باعث رونق شاخه ای از علم اقتصاد به نام علم اقتصاد نابرابری درآمد در محافل علمی شده است. در این راستا بررسی تاثیرات منابع مختلف درآمدی بر نابرابری با استفاده از تجزیه شاخص های توزیع درآمد توجه بسیاری از پژوهشگران را به خود معطوف داشته و بسته به چگونگی برخورد آنها با جنبه های متنوع و متفاوت نابرابری درآمد، شاخصها و روشهای متنوعی ابداع و استفاده شده است. در این میان شکستن نابرابری درآمدی به منابع تشکیل دهنده آن و باز شناختن سهم و نقش هر منبع در نا برابری کل روشی است که از دهه 1960 توسط رائو و تایل بکار گرفته شد و از آن برای ارزیابی عوامل بوجود آورنده نا برابری کل واحد و در نهایت اخذ سیاستهای مرتبط استفاده می شود. در این تحقیق نیز سعی شده است تا با نگاهی دوباره به این روش و پیاده سازی آن برای کشور خودمان طی سه سال اول برنامه دوم ،کل برنامه سوم و سه سال ابتدایی چهارم به تجزیه نابرابری کل ( ضریب جینی ) پرداخته و آن را به اجزای درآمدی شکسته و نقش و سهم هر کدام را در کل نا برابری به تفکیک مناطق شهری و روستایی دریابیم . نتایج حاصل نشان دادند که مهم ترین عامل نابرابری طی دوره 1376 تا 1386، مربوط به گستردگی نابرابری درآمد حاصل از مشاغل آزاد است که دلیل عمده آن، گستردگی تنوع این فعالیت ها و مالیات گریزی این بخش از اقتصاد است. به طور کلی در دوره مورد بررسی شاخص های تمرکز منابع مختلف درآمدی به طور میانگین به ترتیب در منابع درآمدی مشاغل آزاد، درآمدهای غیر پول، سایر درآمدها و حقوق و دستمزد از زیاد به کم رتبه بندی می شوند.مقایسه نتایج حاصل شده در مناطق شهری و روستایی ایران حاکی از آن است که رشد درآمد مشاغل آزاد در طی طبقات درآمدی در مقایسه با دستمزد و درآمدهای غیر پولی سریعتر است. در این راستا و بر اساس نتایج بدست آمده سعی شده تا پیشنهادات سیاستی جهت عبور از مسائل تحقیق ارائه شود.