پهنه بندی خطر زمین لغزش شهرستان دنا بر اساس سیستم gis، با استفاده از روش ahp

زمین لغزش به عنوان یکی از بلایای طبیعی، سالانه باعث میلیاردها دلار خسارت و مرگ هزارن نفر در نقاط مختلف جهان می گردد. مطالعات مربوط به ناپایداری شیب ها و تهیه ی نقشه های پهنه بندی، می تواند خسارت های ناشی از پدیده ی زمین لغزش را تا حدود زیادی کاهش دهد. پتانسیل وقوع زمین لغزش عبارت است از تمایل شیب به گسیختگی، که معمولا به صورت نقشه های کیفی نشان داده می شوند. کشور ایران با توجه به توپوگرافی عمدتاً کوهستانی، قرار داشتن بر روی کمربند لرزه خیزی و شرایط متنوع زمین شناسی و اقلیمی، از جمله کشورهایی است که به طور گسترده در معرض پدیده ی زمین لغزش قرار دارد. استان کهگیلویه و بویر احمد و به خصوص شهرستان دنا واقع در شرق این استان بدلیل دارا بودن بسیاری از عوامل ذکر شده در فوق، پتانسیل بالایی را برای ایجاد طیف وسیعی از زمین لغزش ها دارا می باشد. زمین لغزش در این منطقه خسارات زیادی را به جاده ها و روستاها وارد نموده است، بنابراین تهیه نقشه پهنه بندی زمین لغزش، با پیش بینی مناطق مستعد این پدیده، می تواند این خسارات را تا حدود زیادی کاهش دهد. در این مطالعه از روش تحلیل سلسله مراتبی (ahp) جهت تهیه نقشه ی پهنه بندی خطر زمین لغزش استفاده شده است. بدین منظور هشت لایه شامل، اطلاعات مربوط به زمین لغزش های منطقه، زمین شناسی و لیتولوژی، بارندگی، لرزه خیزی، پوشش گیاهی، فاصله از جاده، شیب و فاصله از جریان های سطحی در نظر گرفته شده است. ahp تئوری جهت اندازه گیری مسائلی با ضوابط قابل سنجش در کنار ضوابط ناملموس در یک ناحیه ی بزرگ می باشد. با استفاده از این روش هر لایه به فاکتورهای جزئی شکسته شده، سپس برای هر یک از این فاکتورها بر اساس اهمیت شان یک مقدار عددی لحاظ، و در پایان با هم ترکیب و نقشه ی نهایی تهیه می گردد. در این مطالعه از نرم افزار arcgis جهت آماده سازی لایه های تشکیل دهنده ی نقشه پهنه بندی استفاده شده است. مهمترین فاکتور در تعیین مقیاس نقشه های پهنه بندی، مقیاس نقشه های توپوگرافی و اطلاعات اولیه ی مربوط به منطقه است. با توجه به مقیاس نقشه های توپوگرافی مقیاس نقشه ی پهنه بندی تهیه شده 1:50000 می باشد. نتایج بدست آمده از این مطالعه نشان می دهد که مناطقی که زمین لغزش در آن رخ داده است مطابقت خوبی با نواحی با خطر زمین-لغزش بالا و بسیار بالا در نقشه ی پهنه بندی تهیه شده دارد. این نتایج حاکی از آن است که %82 زمین لغزش های شناسایی شده در منطقه، در محدوده ی با خطر نسبی بالا و بسیار بالا بر روی نقشه قرار می گیرند. این مناطق، سازند پابده و گورپی را بر روی نقشه های زمین شناسی پوشش می دهند. این سازند عموما از سنگ مارن ساخته شده است و در برابر هوازدگی و در مجاورت آب بسیار حساس می باشد. مناطق با خطر نسبی کم در نقشه ی تهیه شده نیز با سازند جهرم با پوشش گیاهی جنگلی متراکم (تراکم بیشتر از %50) همپوشانی نسبتا خوبی دارد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که نقشه پهنه بندی تهیه شده با استفاده از روش ahp، تا حدود زیادی می-تواند میزان پتانسل خطر را در منطقه پیش بینی نماید.