بوته میری خیار: شناسایی، ردیابی مولکولی عامل بیماری و کنترل بیماری با استفاده از روش پیوند

بوته میری خیار ناشی از بیمارگر pythium aphanidermatumمهم ترین عامل پوسیدگی ریشه و طوقه، از جمله عوامل محدود کننده کشت خیار در گلخانه می باشد. در این مطالعه شناسایی بیمارگر بر اساس ویژگی های ظاهری پرگنه و روش مولکولی (تعیین توالی ناحیه rdna-its) انجام شد. جستجوی تشابه با genbank-blast با استفاده از این توالی ها نشان داد که p. aphanidermatum ثبت شده در بانک ژن شبیه ترین توالی (بیش از 99 درصد تشابه) به جدایه جداسازی شده از بافت آلوده می باشد. روش های مختلف مایه زنی قارچ بیمارگر به منظور ایجاد آلودگی گیاهچه خیار بررسی و بر اساس شدت آلودگی گیاهچه ها ارزیابی شدند. نتایج بررسی روش های مایه زنی نشان داد که استفاده از بذرهای شاهدانه آلوده شده در سوسپانسیون زئوسپور و یا روی میسیلیوم بالاترین درصد آلودگی را در کوتاه ترین زمان ایجاد می کند. واکنش خیار (cucumis sativus) نسبت به p. aphanidermatum با روش پیوند روی پایه های کدو خورشی (cucurbita pepo) و تنبل (cucurbita maxima) بر اساس بقا، رشد و باردهی مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده پایه کدو تنبل مقاومت بسیار بالایی نسبت به بیمارگر دارد، به طوری که بعد از 30 روز از مایه زنی هیچ علائمی روی گیاهچه ها مشاهده نشد. پایه کدو خورشی در پیوند با خیار ناسازگاری نشان داد و از مقاومت کمی برخوردار بود. واکنش 10 رقم تجاری خیار در شرایط گلخانه بر اساس شدت آلودگی گیاهچه ها مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین رقم ها، تفاوت معنی داری (0001/0p=) وجود دارد. رقم های کاسپین 340 و استورم 5910 با شدت آلودگی 7/15 و 1/74 درصد به ترتیب بیشترین و کمترین مقاومت را نسبت به بیمارگر نشان دادند. شناسایی و ردیابی مولکولی p. aphanidermatum از بافت، خاک و آب آلوده بر اساس تکثیر قطعه ی اختصاصی از ناحیه rdna-its با طراحی آغازگرهای اختصاصی paphf54/ paphr55و paphf54/its2 انجام گرفت. اختصاصیت و حساسیت آغازگرها بررسی شد. بر اساس نتایج به دست آمده جفت آغازگر paphf54/its2 و paphf54/paphr55 برای ردیابی بیمارگر p. aphanidermatum بسیار اختصاصی عمل نمود و به ترتیب قادر به تکثیر قطعه 200 و 700 جفت بازی می باشند. از طرف دیگر جفت آغازگر paphf54/ paphr55، در pcr معمولی pg2 و جفت آغازگر paphf54/its2 در pcr معمولی fg20 و در pcr آشیانه ای ag200 از dna خالص بیمارگر را ردیابی نمود. به کمک این آغازگرها، ردیابی بیمارگر از بافت آلوده پس از سه روز مایه زنی مصنوعی p. aphanidermatum به گیاهچه های خیار امکان پذیر است. نتایج این مطالعه نشان داد که اولاً پیوند خیار روی پایه های مقاوم کدو و استفاده از رقم کاسپین 340 می تواند به عنوان بخشی از استراتژی کنترل این بیماری در گلخانه مورد استفاده قرار گیرد. ثانیاً استفاده از آغازگرهای طراحی شده زمینه ی ردیابی p. aphanidermatum از بافت ، خاک و آب آلوده را فراهم می نماید.