بررسی خواننده ی نهفته در داستان های لینا الکیلانی

ادبیات کودک گونه ای ویژه از ادبیات است که مخاطب خویش را در میان کودکان می جوید. لازمه ی گرایش کودکان به این نوع ادبی این است که نویسنده، با نگاهی ویژه، کودکان را آن گونه که هستند، بپذیرد و او را در فعالیت های کتاب مشارکت دهد. با وجود اهمیت حضور ادبیات کودک در زندگی کودک، این ادبیات آن گونه که باید راه پیشرفت را نپیموده است. که عدم وجود نقدی روش مند، یکی از علل عمده در این زمینه است. میان کودک، ادبیات کودک، آفریننده ی این ادبیات و نقد ادبیات کودک رابطه ای چند سویه و ژرف برقرار است، نقد می تواند که هم بین آفریننده ی اثر و اثر، و هم بین کودک و اثر قرار گیرد و بر ژرفای تعامل آنان بیفزاید. در این میان، بایستی روش نقدی وجود داشته باشد که کودک را در مقام خواننده به حساب آورد و او را در درون متن جای دهد. روش نقدی که به درک بهتر از کتاب یاری رساند و کمک کند تا خواننده ای که کتاب در پی آن است، کشف شود. چنین روش نقدی، توسط ایدن چمبرز، در سال 1985 ارائه شده است. وی معتقد است که ادبیات شیوه ای برای بیان مطلبی است. بنابراین به خواننده ای نیاز دارد که کار اثر ادبی را به پایان برساند. و اگر چنین است، این هم باید درست باشد که نویسنده، هنگام نوشتن کسی را مخاطب قرار می دهد؛ کسی که او را خواننده ی نهفته می نامیم. در ادبیات عربی، لینا کیلانی، نویسنده ی سوری، بیش از سه دهه از عمر خویش را صرف نوشتن برای کودکان کرده است و در این سال ها محبوبیت خاصی میان کودکان و نوجوانان یافته و آثار وی مورد توجه ناقدان ادبیات کودک قرار گرفته و از جانب موسسات مختلف، جوایز ارزشمندی کسب نموده است. با وجود این در عرصه ی نقد آثار ادبی برای کودکان، نقد روش مندی بر آثار وی دیده نمی شود. غفلت از این گونه نقد بر آثار کیلانی از یک سو و اهمیت نقد و نظریه ی خواننده ی نهفته در تبیین کیفی ادبیات کودک از سوی دیگر، این پژوهش را بر آن داشت تا به نقد و بررسی خواننده ی نهفته در داستان های لینا کیلانی بپردازد. بنابراین پژوهش حاضر، در پی پاسخ به این سوال که: خواننده ی نهفته ی داستان های لینا الکیلانی کیست؟، به پنج فصل تقسیم شد. پس از پرداختن به کلیات و مقدمات، در فصل دوم نظریه ی خواننده ی کودک نهفته به صورت کامل معرفی می گردد. در فصل سوم، لینا کیلانی و زندگی علمی و ادبی وی بررسی خواهد شد. فصل چهارم به نقد و بررسی داستان های کیلانی براساس نظریه ی خواننده ی نهفته اختصاص خواهد یافت و سرانجام آخرین فصل، نتایج این پژوهش را بررسی خواهد کرد.