بررسی روند تبدیل روستا به شهر و پیامدهای آن در ناحیه جلگه اصفهان

امروزه تبدیل روستا به شهر، به عنوان یک چالش اساسی در مباحث شهرنشینی و توسعه مطرح بوده و بسیاری از کشورها خصوصاً کشورهای در حال توسعه با آن مواجه هستند. در ایران نیز تبدیل روستا به شهر به عنوان یکی از موضوعات مهم در مباحث شهری و روستایی مطرح است. یکی از اثرات شهرگرایی شتابان بر ساختار فضایی و کالبدی و جمعیتی کشور، رشد فزاینده ی تعداد شهرها از طریق تبدیل مراکز روستایی به شهرهای کوچک می باشد. بنابراین به عقیده برخی از صاحب نظران تبدیل مراکز روستایی به شهر موجب خدمات رسانی بهتر به دیگر حوزه های روستایی می شود. چنانچه با تبدیل شدن مراکز روستایی به شهرهای کوچک در نواحی شرقی استان اصفهان همچون ناحیه جلگه که به دلیل وجود خاک حاصلخیز و مجاورت با رودخانه زاینده رود وتعداد زیادی از روستاها در اطراف آن و شرایط زیست محیطی خاص، با واقع شدن تالاب گاوخونی در این ناحیه و عرصه های بکر طبیعی شرایط ویژه ای را به وجود می آورد که پیامدهای گوناگونی اعم از تغییر در کاربری های کشاورزی، افزایش جمعیت، توسعه فیزیکی و کالبدی فضاهای شهرهای جدید به داخل محدوده مزارع و باغات روستایی و همچنین دگرگونی در چشم اندازهای روستایی را به همراه داشته است. هدف تحقیق حاضر مطالعه و بررسی درجهت دستیابی به یک الگوی مناسب روابط شهری و روستایی در ناحیه و شناسایی عوامل تأثیر گذار در شکل گیری و توسعه فضایی و کالبدی ناحیه و همچنین ارزیابی پیامدهای مثبت و منفی راهبرد تبدیل روستا به شهر می باشد. تحقیق حاضر از نوع کاربردی است که با روش توصیفی و تحلیلی به فرایند تبدیل روستا به شهر می پردازد. جامعه آماری تحقیق ناحیه جلگه اصفهان می باشد. بنابراین برای پی بردن به روند تبدیل روستا به شهر در این ناحیه و پیامدهای آن نخست از طریق پرسشنامه و اطلاعات میدانی و همچنین داده های آماری سازمان ها و نهادهای محلی اثرات تبدیل روستا به شهر را در مراکز روستایی وحوزه نفوذشان مطالعه شده، و در مرحله بعد به تحلیل داده های آماری پرداخته تا بتوانیم اثرات و پیامدهای گوناگون اعم از اقتصادی، فرهنگی و کالبدی را مورد بررسی قرار دهیم. نتایج حاصله حاکی از آن است که شکل گیری و روند توسعه شهرها و مراکز روستایی این ناحیه تحت تأثیر عواملی نظیر رودخانه زاینده رود و شبکه حمل و نقل جاده ای بوده است. همچنین ایجاد شهرهای جدید در این ناحیه به توسعه امکانات و خدمات در حوزه های شهری و روستایی ناحیه منجر شده است ضمن اینکه فرصت های شغلی جدیدی را با تبدیل مراکز روستایی به شهر در این ناحیه ایجاد کرده است. لذا تبدیل سکونتگاه های روستایی به شهر پیامدهای مثبت و منفی متعددی اعم از گسترش امکانات و خدمات و تبدیل کاربری اراضی کشاورزی به کاربری های گوناگون و تخریب عرصه های بکر طبیعی و اراضی حاصلخیز را منجر شده است.بنابراین می توان با توجه به یافته های تحقیق عواملی همچون رودخانه زاینده رود و شبکه حمل و نقل جاده ای را به عنوان مهم ترین مولفه های روند کنونی رشد و توسعه شهرهای جدید در این ناحیه ارزیابی نمود.