کشت بافت و تغییرات نپتالاکتون موجود در اسانس گیاه دارویی پونه سای بینالودی در شرایط کشت طبیعی و درون شیشه

گیاه دارویی پونه سای بینالودی (nepeta binaludensis jamzad) متعلق به خانواده lamiaceae، به طور اندمیک و محدود در کوه های بینالود واقع در شمال شرقی ایران، رویش می کند. اجزای مهم اسانس پونه سای بینالودی 1، 8 سینئول، نپتالاکتون، لینالول و بتا پینن، می باشند. به منظور بررسی خصوصیات کالوس زایی گیاه پونه سای بینالودی و تغییرات میزان ترکیب نپتالاکتون (سیس-ترانس و ترانس-سیس نپتالاکتون) در شرایط کشت بافت، آزمایش به صورت طرح فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار انجام شد. از ریز نمونه برگ در محیط ms حاوی هورمون های2, 4- d با غلظت (mg.l-1 5/2 ، 2 ، 5/1 ،1 ،5/0 ، 0) و bap با غلظت (mg.l-1 5/2 ،2 ،5/1 ،1 ،5/0 ،0) جهت القاء کالوس استفاده شد. به منظور مقایسه میزان نپتالاکتون استخراج شده از برگ های گیاه در شرایط محیط زیست آن (بینالود) و کالوس های رشد یافته (درون شیشه)، اسانس استخراج شده از تیمارهای مختلف، به دستگاه gc/ms تزریق گردید. نتایج نشان داد که در 16 ترکیب هورمونی تیمارها سنتز نپتالاکتون نسبت به برگ ها در شرایط زیست محیطی آن و محیط ms بدون هورمـون بیشتر بوده است و حداکثر نپتالاکتون در تیمـار هورمونی (mg.l-12) 2,4-d و mg.l-1) 1) bap حاصل شد. بر این اسـاس می توان نتیجه گرفت کشت درون شیشه ای می تواند به عنوان روشی مفید در سنتز نپتالاکتون به کار رود.