فیزیولوژی دیاپوز و سرماسختی در حشرات کامل زمستان گذران سن گندم eurygaster integriceps

به منظور بررسی فیزیولوژی دیاپوز و سرماسختی سن گندم، حشرات کامل زمستان گذران به طور ماهانه از مرداد تا اسفند 1388 از ارتفاعات حدود 2000 متری و فروردین و اردیبهشت 1389 از مزارع مشرف به ارتفاعات روستای قلی آباد کبودرآهنگ استان همدان جمع آوری شد. بر اساس نتایج بدست آمده از طول دوران پیش از تخمگذاری افراد زمستان گذران می توان قضاوت نمود که احتمالاً از آذر یا اوایل دی ماه دیاپوز سن گندم خاتمه یافته و پس از آن افراد جمعیت سن گندم وارد دوران پس دیاپوز می شوند که این دوران تا اواخر اسفند ماه ادامه می-یابد. بررسی نقطه انجماد نشان داد که همواره بخشی از جمعیت دارای نقطه انجماد بالایی هستند که در مرداد ماه 30 درصد از افراد جمعیت را تشکیل می دهد. اما در زمان پایان دیاپوز در دی ماه به اوج خود یعنی به 84 درصد می رسد. بررسی نقطه انجماد و میزان تحمل حشرات به دماهای پایین نشان داد که همواره بخشی از جمعیت آمادگی استراتژی تحمل به یخ زدگی را دارند، به طوری که در آبان ماه استراتژی تحمل جزئی به یخ زدگی و در دی ماه استراتژی تحمل متوسط به یخ زدگی را دارا بودند. تنوع پیچیده ای از ترکیبات ضد یخ مانند ترهالوز، گلیسرول، گلوکز، مایواینوزیتول، ریبیتول و سوربیتول در حشرات کامل سن گندم شناسایی شدند. ترهالوز و گلیسرول ترکیب اصلی ضد یخ در سن گندم بودند. غلظت ترکیبات ضد یخ با کاهش دمای هوا به طور معنی داری افزایش یافت و در دوران پس دیاپوز به بیشترین مقدار خود رسید. به طور کلی می توان گفت سن گندم پتانسیل بالایی در برابر تحمل به سرما دارد و از آنجا که همواره با رطوبت محیط در تماس است، می تواند از استراتژی تحمل به یخ زدگی بهره مند شود. اطلاعات هواشناسی نشان می دهد که در سال مورد مطالعه عملاً حشرات در ارتفاعات، دمای 7- درجه سلسیوس یا پایین تر را به مدت 24 ساعت تجربه نکرده اند و بنابراین استرس یخ زدگی نمی تواند نقشی مهمی در تلفات سن گندم در کوه داشته باشد.