رویکردی روانشناختی به تبیین معیارهای پایداری اجتماعی در مسک آپارتمانی (طراحی مجدد مجتمع مسکونی ایران خودرو دیزل)

چکیده پایداری اجتماعی در مسکن، به تشکیل اجتماعی می اندیشد که به پایداری خودش کمک کند. این مهم با برطرف شدن نیازهای فیزیکی و روانی انسان بدست می آید. در این راستا طراحی محیط، نقشی اساسی را به جهت برآورده کردن کلیه نیازهای عملکردی و تأمین سلامت جسمی و روحی کاربران بر عهده دارد.این طراحی باید فرصتهای مناسب برای تجلی فرهنگ را فراهم سازد. در این پژوهش نقش، معیارها و چگونگی افزایش پایداری اجتماعی با توجه به علم روانشناسی محیطی در مجتمهای زیستی، جهت طراحی مجتمع های مسکونی با امنیت ، هویت و آسایش و دارای مراودات اجتماعی ، مورد کنکاش قرار خواهد گرفت تا به مدد آن و همچنین آگاهی یافتن از نیازهای استفاده کنندگان مجتمع مسکونی مورد نظر برای طراحی مجدد آن، اصول و معیارهای طراحی برای ایجاد یک مجموعه مسکونی پایدار بدست آید. فرضیه این تحقیق را افزایش میزان امنیت، حس تعلق به مکان و رضایت از زندگی و هویت مندی در مجتمع های زیستی توسط پایداری اجتماعی، تشکیل می دهد.روش تحقیق به صورت اسنادی- تحلیلی و میدانی خواهد بود. در این پژوهش به جمع آوری اطلاعات، مقایسه نمونه های موفق و ناموفق و جمع آوری اطلاعات موجود سایت پرداخته شده است. در اینجا با استفاده از نتایج پرسشنامه و مشاهدات میدانی به تحقیق عمق بیشتری می بخشیم. این پژوهش دارای هشت فصل می باشد. از آنجا که بیان کلیات ضروری به نظر میرسید، فصل اول به این مقوله اختصاص یافت و بیان مسئله، اهداف کلی و تفضیلی، فرضیه و سوالات کلیدی، روش و پیشینه تحقیق به تفضیل در آن مورد بحث قرار گرفت. با توجه به عنوان رویکرد روانشناسی به پایداری اجتماعی در مسکن در فصل دوم به تعریف مفاهیم پایداری، روانشناسی محیط و رابطه پایداری و روانشناسی محیط پرداخته شده است، هدف پایداری اجتماعی و طراحی بر اساس روانشناسی محیط، برطرف نمودن نیازهای جسمی و روحی افراد در فضاست تا تداوم زندگی در فضا صورت گیرد. در فصل سوم معیارهای پایداری اجتماعی در مجتمع های مسکونی با توجه به مولفه های تشکیل دهنده کیفیت محیط تصورات (نمادین) ،کالبد در سه مقیاس و همچنین فعالیت، بررسی شده است. در اینجا مشخص گردید که بسترطرح، تراکم، خلوت، قلمرو، ساختار، سلسله مراتب،مجاورت، عدم تداخل عملکردی، چیدمان فضایی، نحوه قرارگیری فضاها، شرایط فضاهای عمومی، در نظر گرفتن گروه های سنی مختلف، نحوه ایجاد کیفیت در محیط توسط عناصر تشکیل دهنده آن، ارائه خدمات مناسب و در نظر گرفتن آسایش اقلیمی بسیار مهم می باشد. در فصل سوم جهت بررسی مطالب عنوان شده در فصل های گذشته، نمونه های خارجی و داخلی تحلیل شده اند که مشخص گردید واحد همسایگی کوچک با تراکم انسانی کم، مردم را بیشتر به تعامل تشویق و آنها را از انزوا خارج میکند. بسته بودن خیابانها نیز برای کنترل غریبه ها، خصوصی شدن فضا و در نتیجه احساس امنیت و تعامل بیشتر ساکنین مفید است. تمایل افراد، طول زمان سکونت و یا یک هویت اجتماعی قوی برای حس تعهد به مکان مواردی هستند که به ساکنان این حس را میدهد تا در قبال فضای زندگی خود مسئولیت پذیر باشند و این باعث ایجاد روابط همسایگی ایده آل میشود، به این ترتیب افراد غریبه از این فضاها دوری می کنند. فرهنگ و شخصیت افراد در این بین نقش اساسی را بازی میکنند. فصل پنجم به بررسی مشخصات کلی منطقه مورد نظر از جمله عوارض و اقلیم آن پرداخته تا عوامل تاثیرگذار این موارد بدست آید که می توان به نحوه چرخش و فرم ساختمان اشاره نمود. در فصل ششم با معرفی پروژه موجود، همسایگی و خدمات اطراف آن، ضمن آشنایی با مجموعه تا حدودی نقاط ضعف و قوت و نیازهای ساکنین بدست می آید. در فصل هفتم نیز با توجه به مبانی نظری وبررسی مجتمع های آپارتمانی، مجتمع مسکونی مورد نظر واطلاعات اخذ شده از نظرات ساکنین توسط پرسشنامه‏ و مشاهدات میدانی، معیارهای طراحی اتخاذ میشود وطراحی مجدد مجتمع مسکونی بنز خاور در فصل آخر انجام میگرد. این کار از آن جهت است که فضای طراحی شده برای ساخت مجدد مجموعه متناسب با نیازهای افراد ساکن انجام شده و بسیاری از مشکلات موجود آنها برطرف میشود زیرا با اطلاعات اخذ شد، مشخص گردید با برطرف شدن نیاز ساکنان، می توان آنها را به این مجموعه علاقه مند نمود . اگرچه همگونی افراد، جنسیت، سن، فرهنگ، تحصیلات، طول مدت سکونت، حق انتخاب محل زندگی در دلبستگی افراد به محیط زندگیشان موثر است. اما با توجه به خواست و نیازهای ساکنان(و در نظر گرفتن اولویت آنها مثل الویت نظارت، حریم، خلوت، خدمات و در نظر گرفتن گروههای سنی مختلف در منطقه یافت آباد)، دقت در طراحی مسکن و در نظر گرفتن خصوصیات کیفی و کمی در هر واحد مسکونی و همچنین همجواری ها، همسایگی ها و مشاعات، خدمات شهری در نزدیکی سایت، خدمات محله ای، خدمات در نظر گرفته شده برای هر بلوک و مسایل اقتصادی با توجه به منطقه مورد نظر، می توان پایداری اجتماعی را در مجتمع های مسکونی که بصورت انبوه ساخته می شوند، برقرار نمود. واژه های کلیدی : پایداری اجتماعی، روانشناسی محیط، معیارهای پایداری اجتماعی، مجتمع مسکونی آپارتمانی