پهنه بندی آگروکلیمایی چغندر قند در استان کرمانشاه با استفاده از gis

چکیده افزایش جمعیت و نیاز روز افزون بشر به مواد غذایی لزوم توسعه کشاورزی را ایجاب می کند. در بین محصولات کشاورزی چغندرقند به عنوان یک محصول استراتژیک کشاورزی، در کشور ما توسط کشاورزان کشت می شود و استان کرمانشاه از لحاظ زیر کشت و همچنین از لحاظ عملکرد رتبه سوم را در کشور دارا می باشد. بنابراین گسترش کشت این محصول در این استان توجه بیشتری را می طلبد. در مجموع یکی از اهداف این پژوهش شناسایی نواحی مستعد و غیر مستعد برای کشت چغندرقند می باشد. همچنین این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش است که آیا پهنه بندی آگروکلیمایی روش مناسبی به منظور شناخت نواحی مستعد کشت چغندر قند با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی می باشد؟ با توجه به هدف پژوهش و به دلیل وسعت زیاد منطقه (24916 کیلومتر مربع) به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات و بررسی عوامل اقلیمی و محیطی موثر در کشت چغندر قند و مکانیابی مناطق مستعد کشت محصول چغندر قند ، 9 عامل کاربری زمین(پوشش گیاهی)، ارتفاع، بارش، دما، شیب، جهت شیب و تیپ اراضی، بارش موثر، نیاز آبی، تبخیر و تعرق به عنوان متغیرهای مستقل در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفتند. در مرحله بعد، مدل رقومی ارتفاع و نقشه لایه های شیب، سطوح ارتفاعی و کاربری اراضی ترسیم گردید. در ادامه، معیارها و عوامل کمی و کیفی شناسایی گردید و سپس لایه های به دست آمده به همراه امتیاز هر یک از آنها، وارد برنامه تخصصی ahp یعنی expert choice شده و ارزش ها به صورت دو به دو با هم مقایسه شدند و اوزان معیارها و زیر معیارها به دست آمد . نتایج نهایی به برنامه gis منتقل شده و در آنجا برای لایه های پولیگونی با توجه به ارزش های به دست آمده آنها در ahp ستونی به نام کد تعریف گردید و سپس با توجه به کدها، لایه های رستری مورد نظر آماده شد. برای عوارض نقطه ای مانند دما ، بارش، تبخیر و تعرق، بارش موثر و نیاز آبی بعد از خروجی به دست آمده از ahp به منظور به دست آوردن هسته بیشینه و کمینه، از روش درون یابی (idw) استفاده گردید. نتایج نهایی نشان می دهد که مناطق به منظور کشت محصول چغندر استان را می توان به 4 منطقه، مستعد، منطقه با استعداد کشت متوسط، منطقه با استعداد کشت کم و بدون استعداد طبقه بندی نمود. بیشترین مساحت منطقه مناسب و مساعد به منظور توسعه و کشت محصول چغندر نیست که باید با اتخاذ روش ها و ایجاد شرایط مناسب رشد این محصول در استان گسترش داده شود. واژگان کلیدی: سیستم اطلاعات جغرافیایی، کشت چغندر قند، آگروکلیما، پهنه بندی، کرمانشاه