بررسی تطبیقی توزیع خدمات عمومی مناطق شهری زاهدان از منظر عدالت اجتماعی

بررسی نابرابری و وجوه آن در محدوده های جغرافیایی مختلف در سال های اخیر (دهه شصت به بعد) مورد توجه برنامه ریزان و سیاست مداران قرار گرفته است. وجود نابرابری و ابعاد مختلف آن، از نشانه های مهم توسعه نیافتگی است، زیرا در حقیقت کشورهایی که امروزه به عنوان کشورهای توسعه یافته شناخته می شوند ضمن این که از شاخص های اقتصادی و اجتماعی بالایی برخوردار هستند، توزیع درآمدها و امکانات نیز در این جوامع نسبتاً عادلانه است. اما در کشورهای توسعه نیافته، هم مقادیر این شاخص ها پایین است و هم توزیع آن بسیار ناعادلانه است. از این رو امروزه از دیدگاه عدالت اجتماعی، توسعه دیگر به معنای رشد تلقی نمی گردد، بلکه به معنای وجود امکانات و توزیع عادلانه مطرح می گردد. با توجه به افزایش شدید جمعیت شهر تازه تأسیس زاهدان، در این رساله سعی شده است با استفاده از مدل آماری تاپسیس و ضریب تغییر ویلیامسون، وضعیت توزیع خدمات عمومی را در مناطق سه گانه شهری زاهدان بررسی و ارزیابی کنیم. مناطق سه گانه را از نظر برخورداری از خدمات عمومی که در این رساله شامل 4 نوع کلی خدمات پستی- ارتباطی، فرهنگی- تفریحی، بهداشتی- درمانی و آموزشی می باشد، از منظر 4 شاخص منتخب عدالت اجتماعی که شامل شاخص های اجتماعی، اقتصادی، نهادی- کالبدی و زیست محیطی می باشند ارزیابی و رتبه بندی کرده ایم. در این رساله از مدل تاپسیس و آزمون فریدمن استفاده شده و روش تحقیق توصیفی و تحلیلی مبتنی بر آمار توصیفی و نوع تحقیق کاربردی است. در این رساله پس از آنالیزهای انجام شده به وسیله مدل تاپسیس و آزمون فریدمن ثابت شد منطقه 2 با مقدار 65356/0 توزیع و پراکندگی خدمات عمومی از نظر شاخص های اجتماعی در این منطقه عادلانه تر و در منطقه 3 با مقدار 33967/0 این توزیع ناعادلانه ترین است. از نظر شاخص های اقتصادی نیز منطقه 2 با مقدار 70360/0 در رتبه نخست و توزیع عادلانه و منطقه 3 با مقدار 29636/0 در پایین ترین رتبه و ناعادلانه ترین منطقه از نظر توزیع خدمات عمومی از منظر شاخص های اقتصادی می باشد. از نظر شاخص های نهادی- کالبدی نیز منطقه 2 با مقدار 57563/0 در رتبه نخست و عادلانه ترین وضعیت و منطقه 1 با مقدار 35099/0 در پایین ترین رتبه قرار دارد. و از لحاظ شاخص های زیست محیطی، منطقه 2 باز هم با مقدار 78176/0 در رتبه نخست و منطقه 3 با مقدار 20839/0 در رتبه آخر قرار دارد.