شناسایی مدیریت پسماندهای پزشکی در شهر مشهد وارزیابی روشهای ارتقاء و بهبود آن

یکی از منابع مهّم تولید مواد زائد شهری، زباله مراکز بهداشتی و درمانی می باشد، این مراکز در سراسر شهر پراکنده اند، لذا مواد زائد بیمارستانی و آلوده در تمام نقاط شهر تولید می گردد. عدم کنترل زباله های این مراکز و بی توجهی به جمع آوری، نگهداری، حمل و نقل و دفع صحیح و اصولی آنها بر اساس ضوابط مهندسی و زیست محیطی هم اکنون مشکلات خاصی را در کشور به وجود آورده است که بازتاب آن محیط زیست و سلامتی انسان را بطور جدی مورد تهدید قرار داده است. تلنبار نمودن این زباله ها به همراه زباله های شهری در محیط و استقرار آنها در معرض نور خورشید و هوای گرم، تعفن زباله را سبب گردیده که باعث پخش و پراکندگی عوامل بیماریزا شده و منظره ای زشت و ناپسند را در محیط زیست بوجود می آورد. از سوی دیگر جاری شدن شیرابه زباله و نفوذ آن به آبهای سطحی و زیر زمینی باعث کاهش اکسیژن محلول و سمیّت و آلودگی میکروبی شده و خسارات زیادی را به انسان و محیط زیست وارد می آورد که به سادگی قابل جبران نمی باشد. همچنین وجود افراد سودجو و ناآگاه در مکانهای دفع که مبادرت به بازیافت کاغذ و پلاستیک های آلوده می نمایند خطر جدی برای سلامت جامعه می باشد.طی چند دهه گذشته حمل و نقل و دفع نامناسب زباله های بیمارستانی مشکلات زیادی را برای ‏سلامتی انسان و آلوده سازی محیط زیست به بار آورده است. تداخل زباله های خانگی با بسیاری ‏از مواد زائد شیمیایی و عفونی موجب شده تا مشکلات جمع آوری و دفع صحیح زباله دو چندان ‏شود. استفاده از 48000 ماده شیمیایی در زندگی روزمره که تا کنون خاصیّت سرطانزایی 500 ‏نوع آن به اثبات رسیده نوعی تهدید جدی برای محیط زیست و سلامت انسان به شمار می رود. ‏یک مطالعه کلی توسط ‏who‏ (‏world health organization‏) موید این است که عدم ‏توجه به جمع آوری و دفع صحیح مواد زائد میتواند 32 مشکل زیست محیطی را که مقابله با آنها ‏به سادگی امکان پذیر نیست بوجود آورد.ضایعات سمی، زباله های معمولی و عفونی که زائیده دست بشر و حاصل فعالیّت در بخشهای ‏مختلف صنعت، کشاورزی، خدمات بهداشتی و ... می باشد در طول سالیان متمادی بدون توجه به ‏اصول مهندسی و زیست محیطی در زمین یا آبهای پذیرنده تخلیه شده و یا با بی توجهی هر چه ‏تمامتر در هر نقطه دفن شدند.در کشور ما به دلیل رشد جمعیت در سالهای اخیر بیمارستانها و موسسات بهداشتی زیادی ‏بوجود آمده است. صدها نوع ماده شیمیایی، رادیو اکتیو، مواد عفونی و پسماندهای دارویی در ‏زباله های بیمارستانی از یک سو و انتشار بیماریهای خطرناک چون سالمونلا، هپاتیت، ایدز و ... در ‏بین طبقات مختلف مردم و بازتاب آلودگی های محیط زیست از سوی دیگر ایجاب می نماید تا ‏به این مهّم توجه بیشتری مبذول داشته باشیم.عدم کنترل پسماند ها و ترکیب آن با دیگر زباله های شهری و سیستم های غلط جمع آوری و ‏دفع باعث آلودگی آب، خاک و هوا گشته و از طرف دیگر عوامل مساعدی را نیز جهت رشد ‏حشرات موذی و میکروارگانیسم های خطرناک بوجود می آورد.طبق بر آورد ‏who‏ هر چند آمار زباله های پزشکی از کشوری به کشور دیگر فرق می کند، اما ‏تخمین زده شده که بیمارستانها 75 تا 90 درصد این زائدات را تولید می کنند، به این دلیل زباله ‏های فوق را زباله های بیمارستانی می نامیم.