اثرات سیاست های پولی و نرخ ارز واقعی بر تغییرپذیری قیمت های نسبی محصولات کشاورزی

بخش کشاورزی از نظر تأمین مواد غذایی جمعیت در حال رشد و هم چنین تولید مواد و نهاده های مورد نیاز صنایع، یکی از مهم ترین بخش های اقتصاد است. با توجه به سهم بخش کشاورزی از کل اقتصاد که 23 درصد است، لذا تأثیر سیاست های اقتصادی دولت در رابطه با این بخش نیز از اهمیت شایانی برخوردار است. هدف اصلی این مطالعه بررسی اثرات سیاست های پولی و نرخ ارز واقعی بر تغییرپذیری قیمت های نسبی محصولات کشاورزی طی سال های 1388-1355 می باشد. در این راستا حجم پول (اسکناس و مسکوک در دست مردم بعلاوه سپرده های دیداری) به عنوان ابزاری برای سیاست پولی در سطح ملی مورد استفاده قرار گرفته است. در سطح بین المللی نیز از نرخ ارز واقعی استفاده شد. هم چنین برای سطح عمومی قیمت ها از شاخص قیمتی مصرف کننده و برای قیمت های بخش کشاورزی از شاخص بهای کالاها و عمده فروشی کالاها برای مواد خوراکی و اشامیدنی استفاده شد. داده های لازم به صورت سری زمانی و برای دوره زمانی 1388-1355، از امار بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، بانک توسعه جهانی بدست امد. ابتدا، ویژگیهای این داده ها از لحاظ ایستایی مورد بررسی قرار گرفت. سپس مدل انتخابی با استفاده از روش برداری خود رگرسیونی (var) ومدل برداری تصحیح خطا (vecm) برای دوره مورد مطالعه با استفاده از نرم افزار eviews 6 تخمین زده شد. نتایج این مطالعه نشان داد که در بلند مدت سطح عمومی قیمت ها اثر 05/2 درصدی در افزایش قیمت های نسبی محصولات کشاورزی داشته است..نرخ ارز واقعی به عنوان دومین عامل تأثیر گذار باعث افزایش 17/0 درصدی قیمت های نسبی محصولات کشاورزی شده است.حجم پول در بلند مدت باعث کاهش 35/1 درصدی قیمت های نسبی محصولات کشاورزی شده است. ضریب مربوط به جمله ی تصحیح خطا ecm(-1) معنی دار و علامت ان مطابق انتظار منفی بود. مقدار ضریب برابر با 81/0- بدست آمد و بیانگر این است که حدود 81 درصد از تغییرپذیری قیمت های نسبی محصولات کشاورزی از مقادیر بلند مدت خود، بعد از سپری شدن یک دوره از بین خواهد رفت.بررسی شوک های پولی نشان داد که قیمتهای نسبی محصولات کشاورزی، در واکنش به تکانههای پولی روند نزولی به خود میگیرد، و هم چنین قیمتهای نسبی محصولات کشاورزی در واکنش به نرخ ارز واقعی روند صعودی گرفته است. قیمتهای نسبی کشاورزی در واکنش به شوک قیمتها روند صعودی با نرخ فزاینده به خود گرفته است. بنابر این، یکی از مهم ترین عوامل ایجاد ناپایداری در بخش کشاورزی برای سرمایهگذاری در این بخش علاوه بر تغییرپذیری جوی و شرایط اب و هوایی، تغییرپذیری قیمت، مخصوصاً تغییرپذیری بلند مدت قیمت ها می باشد.