بررسی کارآیی باغات انگور منطقه سیستان با استفاده از روش های مرزی تصادفی و تحلیل پوششی داده ها

انگور مهمترین و اقتصادی ترین محصول باغی در منطقه سیستان است که نقش بسزایی در اقتصاد این منطقه دارد. لذا با توجه به عوامل تولید به کار گرفته شده بررسی کارآیی این محصول مهم به نظر می رسد. همچنین از آنجایی که کشاورزی فعالیتی توأم با ریسک می باشد و منظور کردن ریسک در مدل های تحلیل رفتار کشاورزان از اهمیت خاصی برخوردار است، از این رو در این پژوهش به مطالعه اثر نهاده ها بر ریسک تولید نیز پرداخته شده است. برای تحلیل اطلاعات از روش dea و sfa استفاده شد. داده های مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه در سه شهرستان زابل، زهک و هیرمند از 265 بهره بردار انگور در سال زراعی 89- 1388 جمع آوری شد. نتایج نشان داد در روش dea، زهک بیشترین کارآیی مقیاس را با مقدار 71? به خود اختصاص داده است. همچنین در روش sfa با در نظر گرفتن سه نوع کارآیی فنی ، تخصیصی و اقتصادی، شهرستان زابل با مقدار 83? درصد بیشترین کارآیی فنی، زهک با مقدار 70 و 54 ? به ترتیب بیشترین کارآیی تخصیصی و اقتصادی کارآیی را داشته اند. هم چنین برای شهرستان زابل سن، تجربه، اندازه خانوار، تعداد قطعات زمین و اندازه باغ، برای شهرستان زهک، تجربه و اندازه خانوار و برای شهرستان هیرمند تجربه و اندازه باغ تاثیر معناداری بر کارآیی فنی داشته است. همچنین عوامل سن، اندازه خانوار، اندازه باغ برای شهرستان زابل، عوامل اندازه خانوار، فاصله درختان و اندازه باغ برای شهرستان زهک و عامل اندازه خانوار برای شهرستان هیرمند تاثیر معناداری را بر کارآیی اقتصادی نشان دادند. از طرف دیگر نتایج تحلیل ریسک در کارآیی فنی عامل سطح زیر کشت برای شهرستان های زابل و زهک به ترتیب ریسک- کاهنده و ریسک- افزاینده ، عامل نیروی کار اجاره ایی در شهرستان زابل ریسک- فزاینده و کود حیوانی برای شهرستان های زهک و هیرمند ریسک-کاهنده بدست آمد و از طرف دیگر مقدار بازده نسبت به مقیاس در شهرستان های زابل، زهک و هیرمند به ترتیب 35/1، 18/1 و 34/1 می باشد و کلیه نهاده ها (به جز نهاده نیروی کار اجاره ایی که در هر سه شهرستان بیش از حد مصرف شده است) به طور منطقی و اقتصادی مورد مصرف انگورکاران قرار گرفته اند. در پایان با توجه به درصد پاسخ انگورکاران در زمینه مشکلاتشان و نتایج این پژوهش، پیشنهادهایی جهت بهبود کارآیی انگورکاران منطقه ارائه شد.