ارتقاء مدل سیستمی ارزیابی توان تفرج پارک های جنگلی با تعیین برخی از فاکتورهای اثر گذار به روش دلفی (مطالعه موردی : کوهستان پارک خورشید (نه دره سابق) شهرستان مشهد)

چکیده شناسایی و ارزیابی ویژگی های اکولوژیک هر منطقه، راهنمایی برای تحقق توسعه ای همگام با طبیعت است و به این ترتیب طبیعت خود زمینه و ظرفیت توسعه قابل قبول را مشخص می نماید. در این تحقیق کوهستان پارک خورشید (نه دره سابق) با وسعت 400 هکتار انتخاب و با استفاده از روش تجزیه و تحلیل سیستمی و با بهره گیری از سامانه اطلاعات جغرافیایی(gis)، ارزیابی توان تفرجی منطقه برای فعالیت های تفرجی انجام و نواحی مناسب تفرج گسترده و متمرکز شناسایی شد. نتایج ارزیابی نشان داد که 16% سطح پارک خورشید دارای توان تفرجی گسترده طبقه یک، 20%پارک دارای توان تفرج گسترده طبقه دو، 32% پارک دارای توان تفرج متمرکز طبقه دو و 32% از سطح پارک خورشید نامناسب برای تفرج متمرکز در نظر گرفته شد. روش های مختلفی برای تعیین فاکتورها وارزیابی توان تفرجی مناطق مورد استفاده قرار می گیرد. متداول ترین روش برای این منظور روش دلفی است. دلفی یک نظر خواهی تخصصی برای پیش بینی آینده است که بر اساس آن می توان نتایج مختلف را استخراج کرد. این روش ضمن سادگی، از اطمینان بالایی نیز برخوردار است (فتحی واجارگاه ، 1381). نتایج ارزیابی تقاضای تفرجی پارک خورشید با استفاده از روش دلفی نشان می دهد که فاکتورهای راههای دسترسی، امکانات و تسهیلات، منابع آبی، آب و هوا، تراکم پوشش گیاهی و قابلیت های ویژه تفریحی منطقه با بیشترین درجه اهمیت و کمترین انحراف معیار و معنی دار نشدن در محیط spss به عنوان فاکتورهای اثرگذار در تعیین نوع تفرج در پارک انتخاب شدند. بدین منظور نقشه بافر مربوط به هر یک از این فاکتورها تهیه و با نقشه توان تفرجی اولیه پارک تلفیق و نقشه توان تفرجی نهایی پارک خورشید (نه دره سابق) تهیه شد. با دخالت دادن این فاکتورها در نقشه توان تفرجی اولیه پارک، طبقات تفرجی داخل پارک تغییر کرد. نتایج ارزیابی توان تفرجی نهایی نشان می دهد که 32 درصد از مساحت منطقه دارای توان تفرجی متمرکز طبقه یک، 20 درصد از سطح منطقه دارای توان تفرجی گسترده طبقه یک و 48 درصد از مساحت پارک دارای توان تفرجی متمرکز طبقه دو می باشد. با مقایسه بین دو نقشه توان تفرجی اولیه و نهایی تاثیر گذاری فاکتورهای انتخاب شده با استفاده از روش دلفی در توان تفرجی منطقه مورد مطالعه مشخص شد.