اثربخشی آموزش های ذهن آگاهی و تنظیم هیجان بر بهزیستی روانشناختی و تاب آوری جانبازان شیمیایی

چکیده: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش های ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس و تنظیم هیجان بر بهزیستی روانشناختی و تاب آوری جانبازان شیمیایی بود. روش پژوهش حاضر آزمایشی( پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری) با استفاده از دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل بود. چهل و هفت نفر از جانبازان شیمیایی مرد شهرستان سردشت که دارای نمره ی بالاتر از 21 در پرسشنامه ی سلامت عمومی بودند، به صورت تصادفی انتخاب و سپس در سه گروه آموزش ذهن آگاهی، آموزش تنظیم هیجان و گروه کنترل جایگزین شدند. برای گروه اول آموزش ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس و برای گروه دوم آموزش تنظیم هیجان اعمال شد و گروه کنترل هیچ نوع آموزشی دریافت نکردند. داده های پژوهش با کمک پرسشنامه ی سلامت عمومی و مقیاس های رضایت از زندگی، عاطفه ی مثبت - منفی، افسردگی- شادکامی، علایم جسمانی و تاب آوری جمع آوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و آزمون های تعقیبی توکی و بنفرونی استفاده شد. یافته های تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر نشان داد که آموزش های ذهن آگاهی و تنظیم هیجان به طور معنی داری بر افزایش عاطفه ی مثبت، شادکامی و رضایت از زندگی و کاهش عاطفه ی منفی جانبازان شیمیایی اثربخش بوده اند و اثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر این متغیرها بیشتر از ذهن آگاهی بوده است(01/0>p). یافته ها نشان داد که آموزش های ذهن آگاهی و تنظیم هیجان نسبت به گروه کنترل بر بهبود علایم جسمانی جانبازان شیمیایی اثربخش بوده اند. هر چند در پس آزمون بین دو گروه آزمایش تفاوت معنی داری مشاهده نشد، اما در پیگیری تأثیر ذهن آگاهی نسبت به تنظیم هیجان بیشتر بوده است. همچنین یافته ها نشان داد که آموزش ذهن آگاهی و تنظیم هیجان سلامت روان جانبازان شیمیایی را بهبود بخشیده اند و اثربخشی ذهن آگاهی بیشتر بوده است(01/0< p). در نهایت، یافته ها نشان داد که آموزش ذهن آگاهی و تنظیم هیجان، تاب آوری جانبازان شیمیایی را بهبود بخشیده اند و اثربخشی تنظیم هیجان بیشتر بوده است(01/0< p)