بررسی اکولوژی، اتنوبوتانی و اتنوفارماکولوژی مهمترین گونه های دارویی حوزه کچیک

بوم شناسی گیاهی و دانش بومی از جایگاه والایی در طبیعت بخصوص در حوزه مدیریت منابع طبیعی و مرتعداری برخوردار است. تحقیق حاضر در دو جنبه بوم شناختی، جهت ارزیابی موثرترین پارامترهای محیطی (خاکی، پستی و بلندی و اقلیمی) بر پراکنش و استقرار پوشش گیاهی و جنبه اتنوبوتانی، جهت ارزیابی دانش بومی مردم ترکمن حوزه کچیک انجام گردید. در این راستا اطلاعات مورد نیاز در جنبه بوم شناختی از طریق پلات اندازی و نمونه برداری از پوشش گیاهی و خاک به ترتیب با استفاده از روش های تصادفی سیستماتیک و زیگزاکی و در جنبه اتنوبوتانی با استفاده از مصاحبه و پرسشنامه گردآوری شدند. تجزیه و تحلیل عوامل محیطی و پوشش گیاهی با استفاده از روش آنالیزهای چندمتغیره انجام شد. همچنین آنالیز بررسی اسانس با استفاده از آنالیز gc/ms برای گونه بومادران (achillea millefolium l.)، از شاخص ترین گونه موجود در منطقه با توجه به نتایج بوم شناختی و اتنوبوتانیکی صورت پذیرفت. نتایج تحقیق حاصل نشان داد، عوامل پستی و بلندی و خاکی از بیشترین تأثیر در پراکنش گروه های عمده اکولوژیک در منطقه برخوردار هستند و مردم منطقه نه تنها دارای اطلاعات ارزشمندی در زمینه خواص درمانی گونه های دارویی هستند، بلکه درمورد خصوصیات اکولوژیکی گیاهان (اتنواکولوژی) نیز اطلاعات ذیقیمتی دارند که حتی بدون نیاز به مطالعات بوم شناختی و صرف هزینه و زمان زیاد جهت پلات اندازی، می توان پراکنش تقریبی آنها را نیز برآورد نمود. نتیجه حاصل، اهمیت مکتوب سازی این دانش گرانبها را بیش از پیش نمایان می سازد. همچنین نتایج آنالیز بررسی اسانس از گونه گیاهی بومادران، ترپینولن را با 81 درصد از عمده ترین ترکیبات روغن اسانس معرفی نموده است. با توجه به کثرت ترکیب فوق در اسانس گیاه مورد نظر و در ترکیب با سایر عناصر عمده مستخرجه، مصرف آنرا در طب سنتی منطقه به عنوان کرمکش، ضدعفونی کننده، مسکن و ضد التهاب قوی قابل بحث می سازد که لزوم بررسی عملکرد دارویی گیاه را در شرایط آزمایشگاهی بر روی مدل های حیوانی و بالینی مطرح می سازد.