تجلی علایق مشروطه خواهی در آثار نقاشان دوره ناصری و مظفری

نقاشی ایران در قرن حاضر وامدار تغییراتی است که در اواخر دوره قاجار در محتوا و فرم آن صورت گرفته است. مهمترین حوادث سیاسی اجتماعی دوره قاجار شکل گیری جنبش مشروطه خواهی و به دنبال آن انقلاب مشروطه در کشور است. این تحقیق در پی آن است که بررسی کند آیا مابین جنبش مشروطه خواهی و آثار نقاشی این دوران ارتباطی وجود دارد و جنبش مشروطه خواهی چه تاثیراتی را بر هنرمندان این دوره و آثار آنها بر جای گذارده است. تحولات سیاسی در کشورهای اروپائی، گسترش مراودات بین المللی و توسعه رفت و آمد مردمی به اروپا، بیداری و اصلاح طلبی برخی از دولتمردان، پیوند خواسته-های روشن فکران و توده های مردم و حمایت برخی از روحانیون از محدود کردن قدرت شاه قاجار نهضتی همه جانبه را ایجاد کرد که به دنبال دستیابی به خواسته هایی مانند پارلمان، قانون و ... توانست تغییر مهمی در شیوه حکومتداری ایران ایجاد کند. گزارش هایی حاکی از زندگی مشروطه خواهان، تلاش و رشادت های آنها و روش پیروزی و جدال های پس از آن در کتاب ها، جراید و روزنامه ها، اشعار و ادبیات و حتی نمایشنامه های پس از آن دوره بازتاب گسترده ای داشته است. تصویرسازی ها و نقاشی های این دوران نیز متاثر از تغییرات اجتماعی و سیاسی اواخر دوره قاجار تغییرات مهمی را تجربه می کند. این تغییرات هم در شیوه بیان و تکنیک کارها و هم در تکنیک و مضامین آثار آن دوره دیده می شود. فرمنقاشی ایرانی در این دوره به پیروی از شیوه بیانی رئالیسم و ناتورالیسم رایج در نقاشی غرب تغییر می کند. از طرف دیگر به دلیل شرایط بوجود آمده که بعد از جنبش مشروطه و نتایج حاصل از آن، مضامین نقاشی نیز تغییر کرده و به سمت انتخاب موضوعاتی خارج از حیطه دربار و شاه می رود و به موضوعاتی پیرامون مردم عادی کوچه و بازار روی می آورد. در این پژوهش با بررسی و مطالعه شرح احوال و آثار هنرمندان نقاش دوره قاجار، از جمله هنرمندان نامی چون محمد غفاری، ابوتراب غفاری، ابوالحسن غفاری، ، مهدی مصورالملک ،محمد ناصر خان ظهیر السلطان،محمد حسین سیفی عمادالکتاب،محمد باقر سمیرمی و تعدادی دیگر مشخص می شود که نهضت مشروطه تاثیر مشخصی بر نقاشی پس از خود و نشانه های مرتبط با آن دارد.