اثر فرسودگی بذر بر عملکرد مزرعه ای عدس تحت تنش خشکی

اثر فرسودگی بذر روی عملکرد مزرعه ای عدس تحت تیمار های مختلف آبیاری در سال 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز مورد تحقیق قرار گرفت. یک نمونه بذری از عدس به عنوان شاهد یا توده بذری با قدرت بالا (1v با 99% قوه زیست) نگهداری گردید و دو نمونه دیگر با محتوای رطوبت 15 درصد به مدت های 18 و 22 روز در دمای 40 درجه سانتی گراد به صورت مصنوعی فرسوده شدند تا قوه زیست آن ها به ترتیب به 90% (2v) و 80% (3v) تنزل یابد. بدین ترتیب سه توده بذری با درجات فرسودگی متفاوت فراهم گردید. آزمایش مزرعه ای به صورت اسپلیت پلات بر پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار پیاده گردید. تیمارهای آبیاری (1i، 2i، 3i، 4i : به ترتیب آبیاری بعد از 70، 100، 130 و 160 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس a) و توده های بذری (1v، 2v و 3v) به ترتیب در کرت های اصلی و فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که با افزایش فرسودگی بذور میانگین مدت جوانه زنی و سبز شدن گیاهچه ها افزایش می یابد. در مقابل، وزن خشک گیاهچه ها و درصد سبز شدن با افزایش فرسودگی بذور کاهش یافت. افزایش فواصل آبیاری و کاهش قدرت بذور منجر به کاهش معنی دار درصد پوشش سبز به دلیل استقرار ضعیف گیاهچه ها گردید. گیاهان حاصل از توده بذری قوی (1v) در مقایسه با بوته های متعلق به بذور ضعیف در مراحل اولیه رشد شاخص کلروفیل بیشتری داشتند. شاخص کلروفیل برگ در تیمارهای آبیاری 1i و 2i به طور قابل ملاحظه ای بیشتر از تیمارهای آبیاری 3i و 4i بود. ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد دانه در بوته و وزن صد دانه با کاهش تأمین آب، کاهش یافتند. گیاهان حاصل از توده بذری قوی (1v) بلندتر از توده های بذری با کیفیت پایین بودند. اما گیاهان حاصل از توده بذری ضعیف (3v) به علت تراکم پایین، تعداد شاخه فرعی و وزن صد دانه بیشتری را داشتند. گیاهان حاصل از توده بذری قوی بیشترین بیوماس و دانه در واحد سطح را تولید کردند. این گیاهان همچنین شاخص برداشت بیشتری تحت تمام تیمارهای آبیاری داشتند. هدایت الکتریکی مواد نشت یافته از بذرها همبستگی منفی و معنی داری با درصدهای جوانه زنی و سبزشدن و وزن خشک گیاهچه ها داشت. همبستگی پوشش سبز زمین با، شاخص کلروفیل برگ، تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در بوته، عملکرد تک بوته، عملکرد دانه در واحد سطح و شاخص برداشت، همبستگی مثبت و معنی داری بود. نتیجه گیری شده است که کاشت بذرهای با قدرت بالا می تواند عملکرد مزرعه ای عدس را به طور قابل ملاحظه ای بهبود بخشد.